FORTRAN
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Konu başlıkları |
[değiştir] Tarih
1954'de IBM tarafından üretilen IBM 704 için ilk sürümü John Backus ve ekibi tarafından geliştirilmiştir. Backus ve ekibi Kasım 1954'de "The IBM Mathematical FORmula TRANslating System: Fortran" isimli raporu yayınlamışlardır. Fortran ilk yüksek düzey programlama dili olmasa da 1950'deki yüksek programlama dilleri derlenmeden, bir çevirici(interpreter) yardımıyla çalıştırılıyordu. Bu da makine koduyla yazılan programlardan en az 10 kat daha yavaş çalışmalarına sebep oluyordu. 1950'lerdeki bilgisayarlar için hız çok şey ifade ettiğinden yazması zor da olsa makine kodu bu yüzden hala populerdi. İşte bu noktada Backus ve ekibi hem yüksek programlama dilleri gibi kolay yazılabilen hem de makine kodunda yazılmış gibi hızlı çalışan bir programlama dili sözüyle Fortran 'ı tanıttılar.
Fortran 'ı diğer yüksek düzey programlama dillerinden ayıran bir çevirici yerine bir derleyici(compiler) kullanmasıydı. Program yüksek düzey dilde yazıldıktan sonra makine koduna çevriliyor ve böylece hız kaybı engelleniyordu. Her ne kadar ilk derlenebilir yüksek düzey dilin Fortran olup olmadığı hala tartışma konusu olsa da, Fortran geniş kitleler tarafından kullanılmış ilk yüksek düzey derlenebilir dildir. İlk Fortran sürümü Fortran 0 'dır.
[değiştir] Sürümleri
Fortran 0 : İlk Fortran sürümünde hız için esneklikten vazgeçildi. Bu yüzden ilk sürümde program içindeki tüm değişkenlerin önceden tanımlanması gerekiyordu.
Fortran I : Ocak 1955'de başlayan çalışmalar Nisan 1957 bitirilerek Fortran I tanıtıldı. İlk sürümden farklı olarak değişken isimleri 6 karaktere kadar çıkabiliyordu, veri giriş çıkış sisteminin düzeni değiştirilmişti. Ayrıca if ve do ifadeleri içeriyordu. Daha önceleri tekrarlama işlemi için özyineleme(recursion) kullanılırken do ifadesi sayesinde fonksiyon içinde yineleme(iteration) işlemi gerçekleştirildi. Fortan I 'deki değişken isimleri I,J,K,L,M,N ile başlıyordu. Bunun sebebi de o zamanki bilgisayarların bilimsel çalışmlarında kullanıldığından ve bilim insanlarının denklemlerinde değişken olarak bu harfleri çok kullanmalarından kaynaklanıyordu.
Fortran II : 1958 baharında tanıtılan Fortran II, Fortran I 'deki birçok hatayı düzeltiyordu. Getirdiği en önemli yenilik alt-programların ayrı ayrı derlenebilmesini sağlamaktı. Böylece alt-programda yapılan küçük bir değişim için tüm programı yeniden derlemek yerine, sadece alt-programın derlenmesi sağlandı. Bu zor olan ve genellikle makine hatası sonucu yarıda kalan derleme işlemine büyük bir kolaylık sağladı.
Fortran III : Fortan III tasarlanmasına rağmen asla geniş bir kullanım alanı bulamadı.
Fortran IV : 1960 ve 1962 yıllarında gelişmiş olan Fortran IV zamanın en geniş alanda kullanılmış programlama dili oldu. 1966'da Fortran 66 adı altında standart haline geldi(ANSI, 1966). Fortran IV büyük bakıma Fortran II 'nin gelişmiş haliydi. En önemli değişikliği mantıksal if ifadesi ve fonksiyonlara başka fonksiyonların parametre olarak aktarılabilmesiydi.
Fortran 77 : Fortran IV 'e ek olarak string işleme, mantıksal döngüler ve if ifadesine else ifadesi eklenmişti.
Fortran 90 : Fortran 77 'den epey farklı özellikleri vardır. En belirgin özelliği diziler için dinamik olarak yer ayrımının yapılabilmesidir. Ayrıca Case, Exit, Cycle, gibi yeni ifadeler eklenmiştir. Bir modul ünitesi eklenmiştir. Bu moduller Private veya Public ulaşım iznine sahip veri ve fonksiyon saklayabilmektedir. Ayrıca Fortran 77 'de olan bazı özelliklerde yeni sürümden çıkarılmıştır. Fortran 90 ile birlikte FORTRAN olan yazım şekli Fortran olarak değiştirilmiştir.
Fortran 95 : Fortran 95 ile dil hala evrimini devam ettirmektedir..
[değiştir] Matematiksel Arşiv Fonksiyonları
ımpulut none ınteger::ı,r,sayi sayi=243 do ı=2,sayi-1 r=mod(sayi,ı) if(r==0)print*,ı end do end program tam_bölen
[değiştir] ( İntrinsic Fonksiyonları)
Fonksiyon Fonksiyonun anlamı Giriş Tip Sonuç Tipi
ABS(x) x’in mutlak değeri gerçel gerçel
tamsayı tamsayı
SQRT(x) x’in karekökü(x gerçel gerçel
SIN(x) x’in sinüsü gerçel gerçel COS(x) x’in kosinüsü gerçel gerçel
TAN(x) x’in tanjantı gerçel gerçel
LOG(x) x’in doğal logaritması gerçel gerçel
LOG10(x) x’in 10 tabanına göre gerçel gerçel logaritması
ASIN(x) x’in sinüse göre tersi gerçel gerçel
ACOS(x) x’in kosinüse göre tersi gerçel gerçel
ATAN(x) x’in tanjanta göre tersi gerçel gerçel
MOD(x,y) x’in y’ye bölümünden kalan gerçel gerçel
tamsayı tamsayı
MIN(x1, x2, ..., xn) (x1, x2, ..., xn) sayılarının gerçel gerçel en küçüğü tamsayı tamsayı
MAX(x1, x2, ..., xn) (x1, x2, ..., xn) sayılarının gerçel gerçel en büyüğü tamsayı tamsayı
SINH sinüs’ün hiperbolü gerçel gerçel
tamsayı tamsayı
COSH kosinüsü’ün hiperbolü gerçel gerçel
tamsayı tamsayı
TANH tanjant’ın hiperbolü gerçel gerçel
tamsayı tamsayı
EXP(x) ex gerçel gerçel
[değiştir] Kaynak
concepts of Programming Languages - Robert W. Sebesta
