Tarcie (pojęcie fizyczne)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy pojęcia fizycznego. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Tarcie (pojęcie fizyczne) to całość zjawisk fizycznych towarzyszących przemieszczaniu się względem siebie dwóch fizycznych ciał (tarcie zewnętrzne) lub elementów tego samego ciała (tarcie wewnętrzne). Tarcie wewnętrzne występuje przy przepływie płynów, pomiędzy obszarami o różnej prędkości przepływu. Siła występująca w zjawiskach tarcia nazywana jest siłą tarcia.

Wyróżnia się:

tarcie spoczynkowe (tarcie statyczne)
tarcie ruchowe (tarcie kinetyczne)
tarcie ślizgowe
tarcie toczne
tarcie wewnętrzne
tarcie zewnętrzne

Rodzaje tarcia z udziałem środków smarnych:

Z zasady siła tarcia spoczynkowego jest większa lub równa sile tarcia ruchowego: $T_s \ge T_k \;$ .

Choć zjawiska wchodzące w skład tarcia mają skomplikowana naturę – od czysto mechanicznej po molekularną, matematyczny opis zjawiska jest bardzo prosty.

Jeżeli ciało nie porusza się, to siła tarcia statycznego równoważy siłę wypadkową działajacą na ciało, ma kierunek siły wypadkowej, a zwrot przeciwny. Maksymalną wartość siły jaka może wystąpić określa wzór:

$T_s = \mu \cdot N$

Jeżeli ciało porusza się, to siła tarcia dynamicznego ma kierunek ruchu ciała, zwrot przeciwny kierunkowi ruchu, wartość T jest równa:

$T_d = \mu \cdot N$

Gdzie:

$\mu\;$ – współczynnik tarcia zależny od rodzaju powierzchni stykających się ciał

$N\;$ – siła nacisku N, siła prostopadła do powierzchni styku ciał.

Gdy ciało porusza się, tak że jego elementy stykające się z powierzchnią mają różny kierunek ruchu, to siły tarcia poszczególnych elementów mają różne kierunki.

[edytuj] Ciekawostka

"Gwóźdź Gustlika z filmu Czterej pancerni i pies": Jak bez użycia narzędzi wyciagnąć wbitego częściowo w deskę gwoździa?

Rozwiązanie:

Należy zgiąć gwoździa i pokręcając nim wyciagać go. Jeżeli gwóźdź nie ma zadziorów, to wyjdzie.

Uzasadnienie:

W wyciąganym wprost gwoździu siły tarcia przeciwdziałają jego wyciągnięciu. Zagięta część umożliwia obracanie, w obracanym gwoździu siły tarcia ustawiają się równolegle do kierunku ruchu czyli obwodowo, przyczynek od kierunku wzdłuż gwoździa jest niewielki.