Sajany
Z Wikipedii
Sajany – system górski w Azji położony w większej części na terytotium Rosji oraz w małej części na terytorium Mongolii. Rozciąga się od Ałtaju na zachodzie do jeziora Bajkał na wschodzie.
Sajany są górami fałdowymi powstałymi w orogenezie kaledońskiej, a kilkatronie odmładzanymi w hercyńskiej i alpejskiej. Zbudowane z prekambryjskich skał zmetamorfizowanych (gnejsy, łupki krystaliczne, kwarcyty) i dolnopaleozoicznych skał osadowych (łupki, piaskowce, margle) z częstymi intruzjami granitów. W obszarze Sajanów nie stwierdzono zjawisk wulkanicznych. W sład Sajanów wchodzą dwa główne pasma: Sajan Wschodni i Sajan Zachodni:
- Sajan Wschodni to pasmo górskie o wysokości 2000-2700 m n.p.m. o długości około 1000 km rozciągające się od północnego zachodu na południowy wschód. Najwyższy szczyt Munku Sardyk – 3491 m n.p.m.
- Sajan Zachodni to pasmo górskie o długości około 650 km rozciągające się od południowego zachodu na północny wschód. Najwyższy szczyt Kyzył Tajga – 3121 m n.p.m.
Główne łańcuchy są złożone z równoległych pasm górskich o stromych zboczach i rzeźbie alpejskiej. Liczne polodowcowe formy rzeźby. Lodowce zajmują powierzchnię około 8 km². W pobliżu połączenia Sajanu Wschodniego i Sajanu Zachodniego leżą głębokie kotliny: na zachodzie – Minusińska, na południu – Todżyńska i Tuwińska. Klimat umiarkowany chłodny. Liczne rzeki dorzecza Angary i górnego Jeniseju. Wysokie partie gór (ponad 1600-2100 m n.p.m.) pokrywają pola ruchomych głazów (tzw. kurumy) i górska tundra. Na zboczach rośnie tajga iglasta, w głębokich dolinach występuje roślinność stepowa. Na terenie Sajanów występują złoża żelaza, miedzi, złota, grafitu, azbestu i innych.
