Powieść detektywistyczna
Z Wikipedii
Powieść detektywistyczna - gatunek w ramach powieści kryminalnej, popularny dzięki twórczości Agaty Christie.
Za pierwszego pisarza tego gatunku uważa się Edgara Allan Poe, autora głośnego Zabójstwa przy Rue Morgue, którego bohater wypowiada znamienne słowa: Śledztwo będzie dla nas rozrywką, które można uznać za najkrótszą definicję powieści detektywistycznej.
Inną definicję stworzył S. S. van Dine w swoich 20 regułach pisania powieści detektywistycznych. Van Dine pisze: W powieści detektywistycznej po prostu musi być trup, i to im bardziej martwy, tym lepiej.
Za prawzór gatunku uważa się mityczną historię Edypa, z jej odwróconą fabułą, sięgającą coraz głębiej wstecz.
Cechy gatunku:
- świat przedstawiony: zamknięty, zarówno w sensie liczby poszlak, osób podejrzanych, jak i przestrzennie (np. Dziesięciu małych Murzynków A. Christie - grupa osób uwięziona na wyspie odciętej od świata), świat jednoznaczny moralnie - śledztwo zawsze ujawni prawdę, zbrodnia jest złem, a detektyw służy dobru
- bohater: detektyw - amator (Herkules Poirot, Panna Marple), stoi na straży moralności
- fabuła: odwrócony porządek fabuły, sięgającej coraz głębiej wstecz (w ostatnim rozdziale dowiadujemy się, co tak naprawdę się stało), odwrócony bieg czasu
- zbrodnia: higieniczna, nie emanuje brutalnością, opis zbrodni potraktowany zdawkowo
- dominata fabularna: nacisk położony na śledztwo, to śledztwo ujawni prawdę. Metoda prowadzenia narracji: dedukcyjna, Sprawa jest trudna, gdyż taką ją uczyniono. Ale zastanowimy się nad nią - stwierdza Poirot w jednej z powieści A. Christie. Detektyw nie biega za śladami, nie zbiera popiołu z papierosa, nie szuka odcisków stóp, detektyw siada wygodnie w fotelu i myśli.
Wydarzenia opisane przez narratora mają podwójne dno. Czytelnik zdaje sobie sprawę z tego, że coś jest przed nim skrywane . Taka technika, zwana także czynem aktualizującym, sprawia, że odbiorca ciekaw jest zakończenia, a w trakcie czytania stara się owo zakończenie przewidzieć. Cel autor osiąga dając pewne wskazówki dotyczące rozwiązania, ale robi to w taki sposób, że czytelnik uważa je za mylące lub nieistotne.
Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu literatury.
