Friedrich Hayek

Z Wikipedii

Niniejszy artykuł jest częścią cyklu Libertarianizm

Nurty libertarianizmu minarchizm anarchokapitalizm neolibertarianizm paleolibertarianizm geolibertarianizm agoryzm Libertarianie Murray Rothbard Karl Hess Ludwig von Mises Friedrich Hayek Milton Friedman Ayn Rand Samuel Edward Konkin Jay Albert Nock Robert Nozick Lew Rockwell Jacek Sierpiński Tematy powiązane kapitalizm liberalizm wolność wolny rynek Szkoła Austriacka anarchoindywidualizm

edytuj ten szablon

Friedrich August von Hayek (ur. 8 maja 1899, zm. 23 marca 1992) - ekonomista austriacki, laureat Nagrody Nobla 1974.

Spis treści 1 Życiorys 2 Poglądy 3 Zobacz też 4 Źródła 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Życiorys

W czasie I wojny światowej służył w armii Austro-Węgier na froncie włoskim, nad rzeką Piawą.

Studiował na uniwersytecie w Wiedniu (prawo, ekonomię i socjologię), tam również obronił doktoraty z prawa (1921) i nauk politycznych (1923).

W latach 1923-1924 pracował na Uniwersytecie w Nowym Jorku.

W latach 1931-1949 pracował w London School of Economics. Pozostał w Wielkiej Brytanii po Anschlussie Austrii, w 1938 przyjął obywatelstwo (poddaństwo) brytyjskie, w 1944 został wybrany na członka Akademii Brytyjskiej.

W 1947 założył Towarzystwo Mont Pelerin i został jego przewodniczącym.

Po wojnie był profesorem uniwersytetu w Chicago (1950-1962), następnie uniwersytetu we Fryburgu Bryzgowijskim (1962-1968 i 1977-1992), a także Salzburgu (1968-1977).

[edytuj] Poglądy

Jego pisarstwo obejmowało: problemy ekonomiczne (teoria cen, koniunktury i pieniądza), polityka ekonomiczna, filozofia polityczna, teoria prawa, metodologia nauk i psychologii. Neoliberalizm to doktryna krytyki państwa oparta na zasadach "leseferyzmu". Gospodarka zaś oparta była na prawie popytu i podaży. Należało utworzyć czy ustalić system miar i wag. Najlepiej byłoby zorganizować usługi: opieka zdrowotna, budowa dróg, a państwo powinno odpowiadać za pomoc charytatywną. Państwo również powinno: dbać o ochronę środowiska naturalnego, rozwijać program szkoleń, zwalczać monopole i inne formy bezprawnej walki o rynki. Wyróżniało się wtedy 2 nurty: lewicowy – sprawiedliwość w dochodach i konserwatywny – wolnokonkurencyjna gra rynkowa, progresywne podatki, obowiązek ubezpieczania, ochrona pracowników. Opowiadał się za teorią podziału władz. Był za dwiema oddzielnymi izbami parlamentu i ideą praworządności. Wolność łączyła się z odpowiedzialnością, miała chronić nienaruszalność prywatności.

Kontynuował tradycje tzw. austriackiej szkoły w ekonomii, współtworząc zarazem tzw. nową szkołe wiedeńską. Był przeciwnikiem interwencji państwa w gospodarkę. Niektóre prace:

• Prices and Production (1931)
• The Pure Theory of Capital (1941)
• Droga do niewolnictwa (1944, wydanie polskie 1974)
• Individualism and Economic Order (1948)
• Konstytucja wolności (1960, wydanie polskie – poza oficjalnym obiegiem – 1987)
• Law, Legislation and Liberty (1978)
• Unemployment and Monetary Policy: Government as Generator of the Business Cycle (1979)
• Zgubna pycha rozumu. O błędach socjalizmu (1988, wydanie polskie 2004)

W 1974 otrzymał Nagrodę Nobla za pionierskie prace nad teorią fluktuacji monetarnych i ekonomicznych oraz za wnikliwą analizę współzależności zjawisk ekonomicznych, społecznych i instytucjonalnych. Wraz z nim uhonorowano Gunnara Myrdala.

Hayek był doktorem honoris causa uniwersytetu Rikkyo (Tokio) i uniwersytetu w Salzburgu, honorowym członkiem London School of Economics i Austriackiej Akademii Umiejętności i honorowym senatorem Uniwersytetu Wiedeńskiego.

[edytuj] Zobacz też

• historia myśli ekonomicznej

[edytuj] Źródła

• sylwetka w języku polskim
• Beata Tarnowska (red.), Nagrody Nobla. Leksykon PWN, Warszawa 2001
• Krzysztof Kostro Hayek kontra socjalizm. Debata socjalistyczna a rozwój teorii społeczno-ekonomicznych Friedricha von Hayeka

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Can We Still Avoid Inflation? (en)
• Why I Am Not a Conservative (en)
• F.A. Hayek - Dlaczego nie jestem konserwatystą polskie tłumaczenie tekstu