Ekonomia darów
Z Wikipedii
Ekonomia darów jest systemem ekonomicznym, w którym uczestniczący przekazują dobra posiadające wartość na poczet kształtowania dobrobytu swojej społeczności.
Pierwsze formalne zapiski o funkcjonowaniu tego typu ekonomii zostały odnalezione wśród społeczności tubylczych Amerykanów na północno-zachodnim wybrzeżu Pacyfiku (indiańska ceremonia zwana potlacz). Przywódcy rozdawali tam duże ilości nietrwałych dóbr swoim podwładnym i następcom.
Tradycja badań naukowych jest przykładem ekonomii darów. Naukowiec tworzy dokumentację swoich badań i oddaje ją innym naukowcom, przy pomocy publikacji w pismach i wystąpień na konferencjach. Inni naukowcy swobodnie odnoszą się w swojej pracy do badań poprzedników. Im więcej razy prace jakiegoś naukowca są cytowane w wystąpieniach innych, tym większy ma on prestiż i autorytet w oczach społeczności, co przekłada się na zwiększone prawdopodobieństwo otrzymania dotacji na badania (tzw. grantów) i lepszego stanowiska. Poza tym wszyscy naukowcy korzystają na zwiększającej się bazie wiedzy.
Idea ekonomii darów jest także ważnym czynnikiem w chińskich więziach społecznych – Chińczycy wymieniają podarunki celem ich wzmocnienia.
Tam gdzie cennym dobrem jest informacja mamy do czynienia ze szczególną stosownością ekonomii darów, np. w przypadku gdy jakaś część informacji może być niezliczoną ilość razy kopiowana i przekazywana w zamian za nic.
Społeczność wolnego oprogramowania mająca swoje korzenie w kulturze hakerów może być przykładem na informacyjną ekonomię darów. Programiści udostępniają swój kod źródłowy dla potrzeb społeczności, aby każdy mógł go modyfikować i ulepszać. Poszczególni programiści zyskują w ten sposób prestiż i poważanie, a cała społeczność czerpie korzyści z ulepszonego oprogramowania.
Anarchokomunizm także posługuje się taką ekonomią, ponieważ nie istnieje w nim pojęcie pieniądza czy rynku. Produkty są oddawane i rozprowadzane bez przeszkód.
Ekonomie darów mogą współistnieć z ekonomiami planowanymi, ekonomiami rynkowymi i ekonomiami barterowymi.
Zobacz też: antropologia kulturowa, kultura darów.
Bibliografia:
- Marcel Mauss: The Gift: The Form and Reason for Exchange in Archaic Societies. Oryginalnie opublikowane jako Essai sur le don. Forme et raison de l'échange dans les sociétés archaiques w roku 1925, wznowione wydanie angielskie: ISBN 039332043X (polskie tłumaczenie: Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społecznościach archaicznych, w zbiorze Socjologia i antropologia, 1973, 2001).
- Lewis Hyde: The Gift: Imagination and the Erotic Life of Property, 1983 (ISBN 0394715195), szczególnie część I, "A Theory of Gifts", oryginalnie opublikowana jako "The Gift Must Always Move" przez Co-Evolution Quarterly No. 35, Fall 1982.
