Beskid Wyspowy
Z Wikipedii
Beskid Wyspowy | |
Megaregion | Region Karpacki |
Prowincja | Karpaty Zachodnie |
Podprowincja | Zewnętrzne Karpaty Zachodnie |
Makroregion | Beskidy Zachodnie |
Mezoregion | Beskid Wyspowy |
Zajmowane jednostki administracyjne |
Polska: - woj. małopolskie |
Beskid Wyspowy (513.49) to część Beskidów Zachodnich położona pomiędzy doliną Skawy a Kotliną Sądecką. Cechą charakterystyczną jest występowanie licznych, izolowanych masywów górujących nad śródgórskimi dolinami rzecznymi.
Charakterystyczną cechą Beskidu Wyspowego jest "wyrastanie" odosobnionych, wyspowo wznoszących się szczytów z typowo podgórskiego, sfalowanego łagodnymi garbami krajobrazu. Szczyty te mają strome, czasem nawet bardzo spadziste stoki, wierzchowina jednak z reguły jest płaska i wylesiona. Beskid Wyspowy jest krainą łączącą w sobie cechy podgórskie z górskimi. Góry nie łączą się tu w zasadzie w długie pasma, lecz tworzą jakby szereg wysp otoczonych głębokimi i szerokimi dolinami. Wyjątek stanowią trzy krótkie pasemka: Łososińskie, Ostrej i Ciecienia. Głębokie doliny rzeczne, które oddzielają poszczególne szczyty górskie, od dawien dawna wykorzystywane były jako trakty komunikacyjne. Dzisiaj biegną nimi drogi, łączące poszczególne miejscowości tego regionu. Rzeki i potoki tego regionu należą do dorzecza Dunajca i Raby - prawobrzeżnych dopływów Wisły. Z wyspowym charakterem szczytów otoczonych głębokimi i szerokimi dolinami związana jest jeszcze jedna ważna cecha Beskidu Wyspowego "morza mgieł". Zjawisko tzw. inwersji temperatury polega na odwróceniu warunków termicznych, czyli zamiast spadku temperatury wraz z wzrostem wysokości n.p.m., co jest cechą charakterystyczną górskiego klimatu mamy coś zupełnie odwrotnego. Temperatura w obniżeniach górskich (doliny, kotliny) jest niższa (nawet do kilkunastu stopni) niż na szczytach gór i właśnie wtedy możemy obserwować "morza mgieł" - wtedy to odosobnione wyspowe szczyty wyrastają z mgły jak wyspy na morzu. Zjawisko inwersji występuje najintensywniej we wschodnich rejonach Beskidu Wyspowego, zwłaszcza na pograniczu z Kotliną Sądecką.
Właśnie stąd wzięła się nazwa Beskid Wyspowy, którą wymyślił Kazimierz Sosnowski, wybitny nauczyciel w sądeckim gimnazjum. Nocując wraz z młodzieżą na Ćwilinie, rankiem ujrzał wspaniały widok - morze mgieł w dolinach, ponad które wystawały tylko szczyty górskie, wyżej tylko błękitne niebo i słońce. Mieli wrażenie, jakby przebywali na wyspie pośród bezkresnego morza.
Najwyższe szczyty Beskidu Wyspowego:
- Mogielica 1170 m n.p.m.
- Ćwilin 1072 m n.p.m.
- Jasień 1062 m n.p.m.
- Modyń 1029 m n.p.m.
- Luboń Wielki 1022 m n.p.m.
- Śnieżnica 1006 m n.p.m.
- Szczebel 977 m n.p.m.
- Lubogoszcz 967 m n.p.m.
- Golców 952 m n.p.m.
- Łopień 951 m n.p.m.
- Cichoń 929 m n.p.m
- Ostra 928 m n.p.m.
- Jaworz 921 m n.p.m.
- Hala 912 m n.p.m.
- Sałasz 909 m n.p.m.
Z góry Jaworz można zobaczyć piękną panoramę Zalewu Rożnowskiego, Tatr oraz łunę Krakowa-Nowej Huty.
Ważniejsze przełęcze:
- przełęcz Glisne
- przełęcz Gruszowiec
- przełęcz Ostra-Cichoń
- przełęcz Przysłop
- przełęcz Widoma-Rozdziele
- Przełęcz Rydza-Śmigłego (Chyszówki)
- Przełęcz Słopnicka
- Przełęcz Wierzbanowska
Link zewnętrzny: