Radiotelescoop
Een radiotelescoop is een radioantenne en ontvanginstallatie speciaal voor het waarnemen van kortegolf-radiosignalen, afkomstig van astronomische objecten. De meeste moderne radiotelescopen bestaan uit één of meerdere parabolische schotelantennes. Meestal bestaat een telescoop uit een aantal van deze antennes, een 'array', waarvan de signalen gecombineerd worden om het scheidend vermogen te vergroten. Net als bij optische telescopen is het scheidend vermogen recht evenredig met de diameter van de telescoop en omgekeerd evenredig met de gebruikte golflengte. Voor de veel langere golflengtes van radiosignalen (ordegrootte van centimeters) is dus een veel grotere telescoop nodig dan voor waarneming met licht.
De eerste pogingen tot radio-astronomie stammen uit 1894, toen Sir Oliver Lodge centimeterstraling van de zon probeerde te detecteren. De hieropvolgende 40 jaar gebeurde er verder weinig omdat de detectietechnieken onvoldoende waren ontwikkeld.
In 1931 verrichtte Karl Jansky die bij de Bell Telephone Laboratories werkte, enige experimenten met interferentie van radiogolven. Hij ontdekte drie soorten ruisbronnen: plaatselijke onweersbuien, verre onweersbuien en een permanent gesis van onbekende oorsprong, waarvan hij aantoonde dat het uit het centrum van de melkweg kwam door de bron aan de hemel te lokaliseren.
De grootste individuele radiotelescoop is de Russische RATAN-600 met een antenne met een diameter van 576 meter. Een andere grote, vaste radiotelescoop is de Arecibo radiotelescoop op Puerto Rico.
Ook in Nederland staat een grote radiotelescoop, en wel in de buurt van Dwingeloo in Drenthe. Deze radiotelescoop heeft een schotel van 25 meter diameter en was zelfs enige tijd de grootste radiotelescoop ter wereld. Hij werd en wordt nog steeds beheerd door de stichting ASTRON.
Radiotelescopen kunnen ook op een slimme manier aan elkaar worden gekoppeld tot een zgn. radio interferometer. Een bekende radio interferometer in Nederland is de Westerbork synthese radio telescoop nabij Westerbork in Drenthe.
De grootste RT array ter wereld, de LOFAR, wordt nu aangelegd in noordoostelijk Nederland en noord Duitsland.
