Playfaircijfer
Het Playfaircijfer is een van de klassieke handcijfers. Dit cijfer werd in 1854 door Sir Charles Wheatstone uitgevonden maar draagt de naam van Lyon Playfair die het gebruik ervan promootte[1]. De eenvoud in gebruik en de veiligheid van deze polygrafische substitutieversleuteling, vergeleken met andere substitutiecijfers zoals Vigenère, maakten van Playfair een populaire cijfermethode die al snel werd overgenomen als veldcijfer. In een 19 pagina's lang pamflet uit 1914 van de hand van Joseph O. Mauborgne wordt voor het eerst de oplossing van een Playfaircijfer gegeven.[1]
We beginnen met het opstellen van een vierkant van 5 X 5. We kiezen een sleutelwoord en vullen dit in het vierkant in. Dit kan spiraalgewijs, van onder naar boven, van recht of van links zijn, zolang beide partijen maar een invulmethode afspreken. Hier gebruiken we het woord STALINGRAD. De letters I en J worden als één letter gezien.
S T A L I/J N G R D B C E F H K M O P Q U V W X Y Z
Eerst breken we de klare tekst op in bigrammen, groepen van twee letters. Indien een bigram uit twee identieke letters bestaat, voegen we een X tussen de tekst in. Indien er één letter overblijft, vullen we aan met een X.
DI TI SE EN ZE ER GE HE IM BE RI CH TX
Nu vercijferen we per bigram. Hiervoor maken we een denkbeeldig vierkant van de te vercijferen letters en zoeken de letters in de 'tegenoverliggende hoeken'. We beginnen met de tegenoverliggende letter in dezelfde rij als de eerste letter van het bigram.
. . . L I/J . . . D B . . . . . . . . . . . . . . .
Voor het vierkant DI is dit BL.
DI TI SE EN ZE ER GE HE IM BE RI CH TX BL
Bij het volgend bigram TI liggen beide letters op dezelfde rij. We nemen dan de letters onmiddellijk rechts ervan op diezelfde rij. Als de letter op de meest rechtse plaats staat moet door worden geteld naar de meest linkse plaats.
S T A . I/J . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Voor het trigram TI is dit dus AS.
DI TI SE EN ZE ER GE HE IM BE RI CH TX BL AS TC CG WK FG
Bij het bigram GE liggen beide letters in dezelfde kolom. We nemen dan de letters onmiddellijk eronder op diezelfde rij. Als het onderste element gebruikt is dan moet bovenste element genomen worden.
. . . . . . G . . . . E . . . . O . . . . . . . .
Voor het bigram GE is dit dus EO.
Alle mogelijke situaties zijn nu beschreven en we kunnen alle bigrammen verder vercijferen.
DI TI SE EN ZE ER GE HE IM BE RI CH TX BL AS TC CG WK FG EO KF SU GK BA EK AW
De cijfertekst: BLAST CCGWK FGEOK FSUGK BAEKA W
Om de cijfertekst te ontcijferen moeten we enkel het proces omkeren. Voor de vierkanten kiezen we gewoon de tegenover liggende hoeken, voor letters in dezelfde rij kiezen we de letters onmiddellijk links ervan, en voor letters in dezelfde kolom kiezen we de letters onmiddellijk erboven.
[bewerk] Zie ook
| Bron(nen): |
|
