Pittakos van Mytilene

Munt van Pittakos.

Pittakos van Mytilene (Oud-Grieks: Πιττακὸς ὁ Μυτιληναῖος of Πιττακὸς ὁ Λέσβιος) was de zoon van Hurradios, en één van de Zeven Wijzen. Hij was vermoedelijk van aristocratische afkomst daar zijn moeder een adellijke dame van het eiland Lesbos was en zijn vader uit midden of hoogste klasse in Thracië. Politieke tegenstanders meenden echter dat hij van nederige afkomst was en een ongelukkige jeugd kende. Hij zou een autodidact geweest zijn.

Hij was een inwoner van Mytilene en de Mytileense legeraanvoerder die toen hij met zijn leger tegenover de Atheners stond, hun aanvoerder Phrynon, winnaar in de pankration bij de Olympische spelen, uitdaagde voor een beslissend tweegevecht. Nadat hij de strijd gewonnen had, wierp hij een net over deze Phrynon en kon aldus zonder (al te veel) bloedvergieten zijn overwinning op Athene behalen.

Uit dankbaarheid voor deze overwinning achten de Mytileniërs Pittakos zeer hoog en boden hem de absolute macht als aisymneter (αἰσυμνητήρ: scheidsrechter) aan. Hoewel hij een aanhanger was van de aristocratische partij en hun belangen verdedigde in zijn wetten, trachtte hij altijd tot een compromis te komen met andere partijen. Hij was dan ook de eerste om algemene amnestie af te roepen. Hij stimuleerde de handel en de emancipatie van de mensen. Eén van zijn beste wetten zou geweest zijn, dat elke belediging uitgesproken wanneer dronken dubbel gestraft moest worden. Toen hij na tien jaar te hebben geregeerd meende de beste politeia (staatsinrichting) te hebben ingesteld voor Mytilene, legde hij zelf de macht neer.

Sommige auteurs vermelden dat hij een zoon Tyrrhaeus had. De legende zegt dat zijn zoon vermoord werd. Toen de moordenaar voor Pittakos gebracht werd, zou hij gezegd hebben: "Vergiffenis is beter dan berouw." Heraclitus' versie van het verhaal vermeldt een variant hierop: "Vergiffenis is beter dan straf."

Het was een gezegde van Pittakos, dat het een moeilijke taak is een goed man te zijn. Andere gezegden van hem zijn:

"Zelfs de goden kunnen niet tegen het noodzakelijke streven."
"Macht toont de man."
"Zeg niet op voorhand wat je gaat doen; want indien je faalt, zal je uitgelachen worden."
"Verwijt een man niet met zijn ongelukken, opdat je niet hoeft te vrezen dat Nemesis je zou overnemen."
"Zie af van kwaadsprekerij over je vrienden, maar evenzo van je vijanden."
"Cultiveer waarheid, goed geloof, ervaring, sluwheid, vriendelijkheid, en industrie."

Het hoogtepunt van zijn leven bereikte hij in de tweeënveertigste Olympiade. Na meer dan zeventig jaar geleefd te hebben, stierf hij in het derde jaar van de tweeënvijftigste Olympiade.