Kruis of munt
Kruis of munt, ook gezegd kop of munt en uit het Engels: tossen (opgooien), is de aanroep van een beslissingsprocedure voor twee partijen met een keuze uit twee mogelijkheden. De beslissing wordt, in beginsel, door het toeval bepaald.
Na het vaststellen van de twee zijden van een twistopunt, is 'kop of munt?' de vraag van de ene, lotende partij. De afwachtende partij kiest één van de twee mogelijkheden, een van de twee zijden van een munt. Kop of kruis is de zijde met de beeldtenis van de vorst of kerkvorst, de muntzijde is de zijde waarop de waarde van de munt staat ('1 euro').
De lotende partij gooit de munt daana hoog en wentelend op. Na het vallen is duidelijk welke zijde zichtbaar boven ligt, en dus wie de beslissing 'gewonnen' heeft.
[bewerk] Fraude en onenigheid
Onenigheid en discussie achteraf kan ontstaan door het niet goed onderscheiden en afspreken (bekend zijn) van de partijen en/of standpunten. Onderdeel van de procedure is het wederzijds vertrouwen de uitkomst te respecteren. De mogelijkheid tot fraude zit vooral in het gestuurd gooien van de munt (met hogere winstkansen voor een bepaalde zijde), of zelfs in het gebruiken van een gemanipuleerde munt, bijvoorbeeld met een zware zijde.
[bewerk] Gebruik
- Kop of munt wordt gebruikt in het voetbal en sommige andere sporten, voor het bepalen van de speelrichting in de eerste helft. Hiermee kan voordeel worden gewonnen door rekening te houden met de zon of de windrichting. Dit voordeel is betrekkelijk omdat bij een tweede helft de speelrichting wisselt. Hiervoor wordt het Engelse woord toss (tossen) gebruikt.
