Filosofie
Van Wikipedia
- Dit artikel is gesjreve in 't Nuts. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Nuts aan te hawte.
De term filosofie kump oet 't oud Grieks en beteikent 'leefde (filia = vrundsjap, fileo = leefde, kus) veur of 't sjtreive noa kènnis of wiesheid (sofia). De beoefenaar van de filosofie numt men filosoof.
In het dagelijks sjpraakgebroek weurt de term filosofie gebroek om elke vorm van wiesheid aan te gaeve, of om emes zien laevensbesjouwing aan te duiden of emes zien oetgangspunte. Dit versjilt van de academische contex, zoas dees in dit artikel gehanteerd weurt. Van oudsher zunt d'r versjillende deilterreinen in de filosofie; gerich op de miensj zoals antropologie, ethiek, esthetica, sociale filosofie en theologie; gerich op de natuur zoas metafysica en natuurfilosofie; en gerich op miensjelike kennis as logica, kènnistheorie, retorica en weitensjapsfilosofie.
In de twintegste ieuw zunt specifieke terreine opgekomme zoas 't existentialisme, postmodernisme, systeimtheorie en taalfilosofie. Väöl minder expliciet is, dat sinds de neugentiende iëw elke aafzonderlike weitensjap is goan wirke aan häör eige grondsjlage en hie lik nog ein welt aan filosofische euverweiginge.
De definitie van filosofie vurmp zelf ein filosofisch probleim. Mer om 't konsep te introducere kinne vèr zigke dat filosofie (ongevier) de sjtudie is van de beteikenis en de geldigheid van os geluif in de algemeinste, universeelste kante aan dinger. Dees sjtudie weurt neet oetgeveurd mit behulp van experimente of zorgvuldige waarneiming, mer iëder doer probleime zorgvuldig te formulere, en doa dan oplossinge veur te zeuke, argumente veur die oplossinge aan te dragen en 'n dialectiek euver al het veurgaande aan te goan.
