Algerieë

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Mestreechs aan te hawte.

Algerije


Officieel taol	Arabisch
Hoofstad	Algiers
Staotsvörm	Rippebliek
Staotshoof	Abdelaziz Bouteflika (sins 1999)
premier	Ahmed Ouyahia
Groondgebeed % water	2.381.740 km² weineg
Inwoeners	32,1 miljoen
Munt	Algeriensen dinaar (DZD)
Tiedzaone	UTC +1
Nationale fiesdaag	1 november
Volkshymne	Kassaman
Landcode	DZA
TLD	.dz
Tillefoon	+213

Algerije (officieel الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية) is e land in Noord-Afrika mèt 'n Arabisch-islamitische cultuur. Nao oppervlak is 't 't twiede groetste land vaan Afrika (nao Soedaan). Algerije grèns aon Marokko, de Westelike Sahara, Mauretanië, Mali, Niger, Libië en Tunesië. Te noorde ligk 't aon de Middellandse Zie. Hoofstad is Algiers, ander stei zien Oran, Annaba, Biskra en Bechar. 't Noorde vaan 't land heet in Middellandse-zieklimaot; 't zuide, aofgesjeie door de Barbarijse Hoegvlekde, is ein groete weusde, mèt gans in 't zuide 't Ahaggar-massief.

[bewirk] Administratief indeiling

Algerije is in 48 provincies opgedeild.

[bewirk] Demografie

De bevolking vaan de kösstreike is veur e good deil Arabisch of gearabiseerd; ze sprik 't Magribijns dialek. Zoe gaw me in 't binneland kump trif me echte Berbers en Berbertaole aon, zoe weurt 't droeg zuidelik deil oetsletend door Toeareg bewoend. 't Standaardarabisch is de officieel taol, ouch 't Berbers is erkind. 't Frans heet gein officieel status meh weurt nog hiel väöl gebruuk es cultuurtaol.

[bewirk] Historie

Algerieë

Algerije weurt wèrkelik sins minsehäögenis door Berbers bewoend; archeologische vonsde die Berber-aonwezegheid indikere goon trök tot 10.000 v.Chr.. Roond 100 v.Chr. begóste de Feniciërs de kös vaan Algerije te kolonisere; dees kolonies kaome oonder de mach vaan Carthago. Oonderwijl stiechde de Berbers e paar keuninkrieke, woe-oonder Numidië; roond 200 v.Chr. evels woort de ganse kös door de Roemeine vereuverd. Nao de val vaan 't Wesroemeins Riek vele de Vandale binne, die al snel door de Oosroemeinse keizer Justinianus de Groete verdreve woorte. Oetindelik kaome in de achste iew de Arabiere aon, die tenauwernoed de Berbers kóste vereuvere. De Berbers naom wel massaol d'n islam aon, meh verkalorde ziech mètein weer oonaofhenkelik vaan 't kalifaot; de kómmende iewe zouw ze in 't binnelaand oppermechteg blieve. Dat blaof ouch zoe wie begin zeventiende iew de kös vaan Algerije door de Osmaanse Törke vereuverd woort. Wel perbeerde de Törke ummer wijer 't land in te dringe, meh de innerlike zwekde vaan 't Törks Riek zelf verhinderde dat. In de negentiende iew lökden 't de Franse evels wel veur al 't berbergebeed te vereuvere. Toch doorden 't nog 75 jaor tot gaans Algerije in Franse hen waor: 't begós mèt de vereuvering vaan Algiers in 1830 en indegde pas in de jaore nul vaan de twintegste iew. 'n Bekinde episode in de vereuveringsoorlog is 't belag vaan Masagran.

't Beleid vaan de Franse wèkde zoewel oonder de Arabsiche es oonder de Berberbevolking väöl verzèt. De Europeane en Jäö hadde volledege börgerrechte dewijl de moslimbevolking boete de wèt geplaots woort. Ouch verveel 't oonderwies, wat teväöre in 't Arabisch noorde floreerde, tot e laog niveau. In 1954 begós 't Nationaol Bevrijingsfront 'n guerilla tege 't Frans besteur. Bij de val vaan de Veerde Franse Rippebliek leet 't land zien kolonië los; in 1962 woort de oonaofhenkelikheid vaan krach. Dit had 'nen enormen exodus vaan blanke en Fransgezinde Algeriene tot gevolg. In 1965 greep minister vaan defensie Houari Boumédiènne de mach, heer vörmde 'n dictatuur op socialistische groondslaog. In 1991 sjreef zien partij veur 't iers in jaore vrij verkezinge oet. Wie die door 't Islamitisch Heilsfrónt (FIS), 'n fundamentalistische partij, gewónne woorte verklaorde de regering ze oongeldeg. Dit leide tot 'ne börgeroorlog tösse de regering en 't FIS, die de steun vaan e good deil vaan de bevolking hadde. Wie 't FIS evels op groete sjaol begós de bevolking te terrorisere sloog de stumming oonder de bevolking um. De lèste jaore kaom 't land tot rös: de vrei woort geslaote en väöl vaan de oorlogscriminele kraoge amnestie.

Len in Afrika
Algerieë \| Angola \| Benin \| Boeroendi \| Burkina Faso \| Centraal Afrika \| Comore \| Djiboeti \| Egypte \| Equatoriaal Guinee \| Eritrea \| Ethiopië \| Gabon \| Gambia \| Ghana \| Guinee \| Guinee-Bissau \| Ivoorkös \| Kaapverdië \| Kameroen \| Kenia \| Kongo (Brazzaville) \| Kongo (Kinshasa) \| Lesotho \| Liberia \| Libië \| Madagaskar \| Malawi \| Mali \| Marokko \| Mauretanië \| Mauritius \| Mozambiek \| Namibië \| Niger \| Nigeria \| Oeganda \| Roeanda \| São Tomé en Príncipe \| Seisjelle \| Senegal \| Sierra Leone \| Soedaan \| Somalië \| Swaziland \| Tanzania \| Togo \| Tsjaad \| Tunesië \| Westelike Sahara¹ \| Zambia \| Zimbabwe \| Zuud-Afrika
Aafhenkelike gebejer: Azore \| Canarische eilen \| Ceuta \| Madeira \| Mayotte \| Melilla \| Réunion \| Sint-Helena
1. Sins 1979 door Marokko bezat.