Os Baños, Bande
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
"Os Baños, Bande" parroquia que engloba os pobos do Baño. Lobosadaus, Vilela e As Maus. O orixinario Baño quedou anegado polo encoro das Conchas alá polos anos 40, conservándose unicamente a igrexa que foi "trasladada" pedra a pedra a carón da actual N-540 contando con casa rectoral anexa. A festa parroquial celébrase en honor a san Bieito -21 de marzo orixinariamente, mudándose ao 11 de seitura modernamente- Lobosandaus celebra as Candeas o 2 de febreiro; Vilela ten como patrón a San Andrés no 30 de santos e As Maus celebra o San Antón no 17 de xaneiro coas respectivas capelas ámbolos dous santos. De gran interés son as termas anegadas polo encoro, en torno as cales se situaba o antiguo Baños florecente pobo antes do embalse que xunto con Porto Quintela que lle quedaba ao lado formaban un no comercial no que daquelas xa existian tendas especializadas en texidos, calzado, alimentación, ferretería, perruquería, ademais de bares e tabernas entorno ao balneario do Jaime. Din os maiores que de non ser polo charco hoxe sería todo unha vila (O Baño, Porto-Quintela e Mugueimes -neste último atópase a casa do concello de Muiños-) Aquis Querquernis, campamento romano que se situa unindo O Baño con Porto-Qintela, tamén baixo as augas. Este pobo aínda despois de mais de sesenta anos non recobrou a alegría, afogouselle para alumbarlle-la noite a outros, escurecéndolle o día a día os seus veciños condenados a caba-lo monte ou colle-la maleta cara as minas de Asturias, os túneles de Zamora, a Alemaña, Francia, Suiza, Holanda... en resume buscarse a vida polo mundo adiante. Hoxe hai menos xente en toda a parroquia que dáquelas no pobo máis pequeno, e con unha media de idade porriba dos sesenta anos. De interse son tamén O Castro non montes de Lobosandaus e a ponte Cabanas entre As Maus e Negueiroá (como non, debaixo do encoro). Muiños e fornos de uso comunitario están a perderse e deruirse. Os montes están cheos de toxos e xestas que non hai quen rompa entreles, perdéronse os camiños do carro e os carreiros. O coello e a perdiz deron paso ao xabarín e a raposa. Cando o embalse se encontra cheo non hai maneira de chegarse a el pola maleza que o rodea. A actividade agricola desapareceu agás dúas patacas e unha horta. Da gandeiría tres cuartos do mesmo, hai menos vacas na parroquia hoxe en día que había nunha soa casa trinta anos atrás.
