سنگ‌نبشته بیستون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

در مورد دُرستیِ حقایق ذکرشده در این مقاله اختلاف‌نظر وجود دارد.

لطفاً به گفتگوهای صفحهٔ بحث مراجعه کنید.

سنگ‌نبشته بیستون یا کتیبهٔ بیستون از آثار باستانی ایران واقع در حدود چهل کیلومتری کرمانشاه در غرب ایران است.

نام بیستون از بغ + ستان (ادات مکان) آمده که به معنی «بتخانه» است.^[۱] از آن در پارسی باستان به صورت «بغیستانه»^{[نیاز به ذکر منبع]} و در معجم البلدان «بهستان»^{[نیاز به ذکر منبع]} و برخی از دانشمندان عرب از آن به «بهستون» یاد کرده‌اند^{[نیاز به ذکر منبع]}.

حجاریها و کتیبه‌های بیستون از زمان داریوش اول هخامنشی است. حجاری‌ها داریوش را در حالی که ایستاده و دست راست را بتقدیس اهورامزدا بلند کرده و پای چپ را بر سینهء بردیای دروغین نهاده نشان می‌دهد و در بالا فروهر در پرواز است و پشت سر داریوش دو نفر ایستاده و در مقابل او نه تن دست‌بسته حجاری شده است.^{[نیاز به ذکر منبع]}

داریوش در کتیبه‌های بیستون فتوحات خود را به سه زبان پارسی باستان و خط میخی هخامنشی و یک کتیبه به زبان بابلی و خط میخی بابلی و کتیبهٔ دیگر به زبان و خط عیلامی شرح داده است.

این کتیبه‌ها مفتاح کشف رمز کلیهٔ خطوط میخی گردیده^{[نیاز به ذکر منبع]} و مخصوصاً «سر ه‍. راولینسن» در این موفقیت سهمی بسزا دارد.

نقوش برجستهٔ غیرمهمی از ادوار اشکانیان بر صخره‌های کوچک کنار جاده و در پائین کوه دیده می‌شود.

وقفنامهٔ جدیدی در دوران فتحعلی شاه قاجار در وسط نقش عهد اشکانی احداث شده است. در زمستان ۱۳۳۷ ه‍. ش. ضمن عملیات جاده‌سازی مجسمهٔ هرکول و آثار معبد سلوکی در پایین کوه کشف گردید.^{[نیاز به ذکر منبع]}

ارتفاع کوه بیستون از سطح دریا ۱۲۰۰ متر است.^{[نیاز به ذکر منبع]}

[ویرایش] منابع

کتیبهٔ بیستون و فرهنگ ایران باستان

↑ خوارزمی، محمد ابن احمد بن یوسف کاتب. ترجمهٔ مفاتیح‌العلوم. ترجمهٔ حسین خدیوجم. چاپ سوم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۳، ISBN 964-445-565-7ص ۱۱۱. ‏