سلمان فارسی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
سلمان فارسی که نام اصلی وی روزبه و زادگاهش جی یا جیم در اصفهان بوده از فرزندان اشراف پارسی بود. وی در دنیا می‌‌گشت تا به شبه جزیره عربستان رسید و در آنجا با محمد بنیانگذار اسلام دیدار کرد و به اسلام گروید.پدر سلمان "بدخشان كاهن" (روحاني زرتشتي) بود و كار هميشگياش هيزم نهادن بر شعله آتش. با اينكه سلمان در ميان خاندان و محيطي زرتشتي ديده به جهان گشود، ولي هرگز در برابر آتش سر فرود نياورد و به خداي يكتا اعتقاد يافت. سلمان در دوران كودكي مادرش را از دست داد و عمهاش سرپرستي او را به عهده گرفت.
سلمان، بعد از آنكه دريافت قرار است او را شش ماه با اعمال شاقّه زنداني سازند و پس از آن اگر به آيين نياكانش ايمان نياورد اعدامش كنند، با همكاري عمهاش گريخت و روانه بيابان شد. در بيابان كارواني ديد كه به سوي شام ميرفت؛ پس به مسافران پيوست و رهسپار سرزمينهاي ناشناخته گرديد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] آزادي و نامگذاري سلمان
پيامبر اسلام(ص) سلمان را به مبلغ چهل نهال خرما و چهل وقيه (هر وقيه معادل چهل درهم)، از مرد يهودي، خريد و آزادش ساخت و نام "سلمان" را بر او نهاد.
[ویرایش] فضيلتهاي برجسته سلمان
سلمان، الگوي مسلمان كمالجو، وارسته و خودساخته است و ارزشهاي متعالي بسياري در خويش گردآورده بود. بخشي از اين فضايل عبارت است از:
سلمان، الگوي مسلمان كمالجو، وارسته و خودساخته است.
[ویرایش] نزديكي به رسول خدا(ص)
سلمان، پس از پذيرفتن اسلام، چنان در راه ايمان و معرفت اسلامي پيش رفت كه نزد رسول خدا جايگاهي والا يافت و مورد ستايش معصومان(ع) قرار گرفت. بخشي از سخنان آن بزرگان در باره سلمان چنين است:
- در ماجراي جنگ خندق، كه در سال پنجم هجري رخ داد و به پيشنهاد سلمان، پيرامون شهر خندق كندند. هر گروهي ميخواست سلمان با آنها باشد؛ مهاجران ميگفتند: سلمان از ما است. انصار ميگفتند: او از ما است. پيامبر(ص) فرمود: "سَلْمان مِنّا أهْلَ الْبَيْت"3؛ سلمان از اهل بيت ما است.
محيالدين بنعربي، با اينكه از علماي اهل تسنن است، در شرح اين سخن پيامبر اكرم(ص) ميگويد: پيوند سلمان به اهل بيت در اين عبارت، بيانگر گواهي رسول خدا(ص) به مقام عالي، طهارت و سلامت نفس سلمان است؛ زيرا منظور از اينكه سلمان از اهل بيت (عليهم السلام) است، پيوند نسبي نيست؛ اين پيوند بر اساس صفات عالي انساني است.4
- جابر نقل ميكند كه رسول خدا(ص) فرمود:
"همانا اشتياق بهشت به سلمان بيش از اشتياق سلمان به بهشت است؛ و بهشت به ديدار سلمان عاشقتر از ديدار سلمان به بهشت است."5
- پيامبر اكرم(ص) فرمود:
"هر كه ميخواهد به مردي بنگرد كه خداوند قلبش را به ايمان درخشان كرده، به سلمان بنگرد."
- آن بزرگوار همچنين فرمود:
"سلمان از من است، كسي كه به او ستم كند به من ستم كرده است و كسي كه او را بيازارد مرا آزرده است."
- امام صادق(ع) فرمود:
"سَلْمانُ عَلِمَ الإِسْمَ الأَعْظَم"7؛ سلمان اسم اعظم را ميدانست.
اين سخن بدان معناست كه سلمان از نظر عرفان، به مقامی رسيده كه حاصل اسم اعظم الهی بود. اگر كسی چنين لياقتی داشته باشد، دعايش به اجابت می رسد و كرامات عظيمی از او سر میزند.
[ویرایش] علم سلمان
پيامبر اسلام(ص) فرموده است: "اگر دين در ثريّا بود، سلمان به آن دسترسي پيدا ميكرد."8
وسعت و عمق آگاهيهاي سلمان به حدي بود كه براي هر كس قابل هضم نيست. امام صادق(ع) فرمود: رسول خدا(ص) و علي(ع) اسراري را كه ديگران قدرت تحمل آن را نداشتند به سلمان ميگفتند و او را لايق نگهداري علم مخزون و اسرار ميدانستند؛ از اينرو يكي از القاب سلمان، "مُحَّدث" است. سلمان داراي علم بلايا و منايا (حوادث آينده) بود و همچنين از متولّمان
(قيافهشناسان) و محدثان به شمار ميرفت. جايگاه علمي سلمان چنان بود كه امام صادق(ع) در بارهاش فرمود: "در اسلام، مردي كه فقيهتر از همه مردم باشد، همچون سلمان، آفريده نشده است."10
پيامبر اسلام(ص) فرمود: "سلمان درياي علم است كه نميتوان به عمق آن رسيد."11
البته دانش سلمان، به معارف فكري محدود نميشد و آگاهيهاي فنّي او نيز در حدّ بالايي بود. در جنگ خندق، طرح كندن خندق را سلمان خدمت پيامبر(ص) پيشنهاد كرد و عملي شد. همچنين در جنگ طائف، طرح ساختن "منجنيق" براي درهم كوبيدن قلعههاي مشركان از ابتكاراتي است كه به سلمان نسبت داده شده است.
سلمان پارسا، حتي حقوق اندك سالانه16 خود را هم به نيازمندان ميداد و بسيار اندك براي خود برميداشت.
نقش سلمان در تشيّع ايرانيان
[ویرایش] وفات
سلمان سرانجام، پس از عمري طولاني در اواخر خلافت عثمان در سال 35هـ .ق وفات يافت.22 حضرت علي(ع) پيكرش را غسل داد، كفن كرد و بر آن نماز گزارد. همراه آن حضرت، جعفر بنابيطالب و حضرت خضر، بر پيكر سلمان نماز گزاردند.23 بعضي از راويان چنين نقل كردهاند كه حضرت علي(ع) بر كفن سلمان شعري نوشت كه معناي آن چنين است:
"بر شخص كريم و بزرگواري وارد شدم، بيآنكه توشه نيك و قلب پاك داشته باشم؛ ولي بردن توشه نزد شخص كريم و بزرگوار، زشتترين كار است."24
مرقد حضرت سلمان(س) در مدائن، در پنج فرسخي بغداد، نزديك تاق كسري قرار دارد.
آرامگاهش کنار طاق کسری در شهر مدائن عراق دو روز پس از انجار حرم دو امام شیعه در سامرا و گلوله باران شد .در دوره بعثی‌ها بسیاری از نامهای تاریخی را از جمله سلمان فارسی را به سلمان پاک تغییر دادند. صدام این لقب را به او داد یعنی اینکه او با اسلام آوردن و عرب شدن از آلودگی مجوسی و فارسی پاک شده است این نام جدید سلمان یک سیاسی شدن نامهای مذهبی نام دارد. از این بدتر اینکه عربها پ ندارد و او را سلمان باک می‌‌گویند!!! و آرامگاه او بنام حی سلمان باک معروف است. سلمان فارسی را اعراب سنی نیز بسیار احترام می‌کنند و او را لقب صحابی جلیل القدر داده اند.بعضی از مستشرقین از تأثیر عقاید فارسی و ایرانی بر دین مسیحیت و اسلام سخن گفته اند.
یکی از شخصیتهای دیگر ایرانی در تاریخ اسلام ابن حزم معروف به اندلسی است.
