حسن تقی‌زاده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
سید حسن تقی زاده (۱۲۵۶ش - ۱۳۴۸ش) روشنفکر ایرانی و فعال سیاسی در انقلاب مشروطه در سال ۱۲۵۶ شمسی در شهر تبریز بدنیا آمد،همزمان با کسب علم و دانش بهمراه محمدعلی تربیت کتابفروشی کوچکی در تبریز تأسیس نمود،که در این کتابفروشی کم کم با روشنفکران و آزاذیخواهان آشنا گردید،و با مطالعه بعضي از جرايد غربي و فارسي چاپ قاهره و استانبول از تحولات سياسي و اجتماعي كشورهاي اروپايي مطلع گرديد و به تجددخواهي روي آورد. كتابفروشي مزبور به مرور رونق گرفت و به صورت يك قرائت‌خانه و محل ترويج افكار نو درآمد. سپس با همكاري تربيت، اعتصام‌الملك و شريف‌زاده مجله گنجينه فنون را در تبريز منتشر كرد.تقي‌زاده در سال ۱۳۸۲ش به قفقاز، قاهره، بيروت، دمشق و ... مسافرت نمود. با شيخ محمد عبده و ديگر علما و آزادانديشان آن ديار ديدار كرد و از اوضاع سياسي و اجتماعي كشورهاي مزبور مطلع گرديد. پس از بازگشت به ايران كتابي تحت عنوان تحقيق احوال كنوني ايران يا "محاكمات تاريخي" در تبريز به چاپ رسانيد و به ايراد نطق و خطابه‌هاي تند و آتشين پرداخت. به همين دليل از طرف صنف بازرگانان تبريز به نمايندگي دوره اول مجلس شوراي ملي برگزيده شد و به عضويت هيئت نه نفره تهيه متمم قانون اساسي انتخاب گرديد.بغیر نمایندگی در دوره های مختلف، استانداری خراسان،وزیر مختاری ایران در لندن و همچنین دیگر مشاغلی که میتوان به آن اشاره کرد، وزرات وزرتخانه های،خارجه،راه و دارائیست.تقی زاده از بدو تأسیس مجلس سنا تا هنگام مرگ یعنی سال ۱۳۴۸ش ریاست آن مجلس را عهده دار بود.
سید حسن تقی زاده و کسانی چون حیدر عمو اوغلی سیدرضا مساوات ، سلیمان‌میرزا اسکندری و وحیدالملک در راس حزب دموکرات قرار گرفتند.
او نشریه کاوه را به عنوان یک نشریه سیاسی در جریان جنگ جهانی اول تحت کمیته دفاع ملی منتشر می‌ساخت تا احساسات ضد روسی و موافق با آلمان را در میان ایرانیان تقویت کند .
سید حسن تقی زاده در روز چهارشنبه 8 بهمن 1348 ش در تهران در سن 96 سالگیدرگذشت
منبع: رهبران مشروطه : ابراهیم صفایی، انتشارات جاویدان
[ویرایش] جستارهای وابسته
ایران در جنگ جهانی اول
