Κριτσά

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Κριτσά

Η Κριτσά βρίσκεται στο νομό Λασιθίου Κρήτης.Είναι ένα από τα ομορφότερα και αρχαιότερα χωριά της Κρήτης,κτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Κάστελλος και σε υψόμετρο περίπου 365 μέτρων.Έχει περίπου 2200 εγγεγραμμένους κατοίκους και είναι ένα γνήσιο παραδοσιακό χωριό,που έχει καταφέρει να διατηρήσει αρκετά τις παραδόσεις του,καθώς οι κάτοικοι προσπαθούν να της διατηρούν ζωντανές με πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα καθ'όλη τη διαρκεια του χρόνου.Η Κριτσά αποτελεί τυπικό παράδεισο της ζωντανής λαϊκής παράδοσης στην Κρήτη και διατηρεί σε σημαντικό βαθμό ακόμη αναλλοίωτη την παλιά αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της.Αδιάκοπη είναι η παρουσία ανθρώπων στο χώρο της Κριτσάς τουλάχιστον από τα ιστερομινωικά χρόνια και μετά. Θεωρείται βέβαιη η ακμή της στα Βυζαντινά χρόνια. Aν και ερημώθηκε από τους Άραβες (823), κατοικήθηκε ξανά το 961 και γνώρισε νέα άνθηση στα χρόνια της Φραγκοκρατίας (13ος και 14ος αιώνας). Ήταν το μεγαλύτερο χωριό της Κρήτης καθόλο το Μεσαίωνα. Το 1867 έγινε έδρα Δήμου που συμπεριλάμβανε τον Κρούστα, την Πρίνα, το Καλό Χωριό, το Μαρδάτι, τον Άγιο Νικόλαο, τα Μέσα Λακώνια και τις Τάπες. Το 1925 έγινε κοινότητα και από το 1998 αποτελεί ένα από τα 14 δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Αγίου Νικολάου.

Λατώ

Η Λατώ ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη των Δωριέων στην Κρήτη, αν και προϋπήρχε μάλλον της "καθόδου των Δωριέων". Κτισμένη στο διάσελο δύο λόφων, σε σημείο που της παρείχε προστασία από τυχόν επιδρομές αλλά και εποπτεία μιας μεγάλης περιοχής του κόλπου Μεραμβέλλου. Σε πινακίδες της γραμμικής Β γραφής ίσως αναφέρεται ως RA - TO. Πήρε το όνομά της από τη Λητώ (δωρικός τύπος το Λατώ), την μητέρα του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος, αν και κυριότερη θεά της πόλης ήταν η Ειλείθυια, η οποία εικονιζόταν και στα νομίσματα. Από τη Λατώ καταγόταν ο ναύαρχος του Μ. Αλεξάνδρου, Νέαρχος. Πριν από το τέλος του 3ου π.Χ. αιώνα οι Λάτιοι συμμετείχαν στο Κοινόν των πόλεων της Κρήτης και χρησιμοποιούσαν την κοινή νομοθεσία. Η Λατώ υπέγραψε πολλές συμμαχίες με τη Ρόδο, την Τέω και το βασιλιά Ευμένη της Περγάμου. Με τη γειτονική πόλη του Ολούντα είχαν μακροχρόνιες διαμάχες για τον καθορισμό των μεταξύ τους ορίων. Επίνειό της ήταν η Λατώ προς Καμάρα (σημερινός ΄Αγιος Νικόλαος), η οποία στα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα αναπτύχθηκε τόσο ώστε να μεταφερθεί σ΄αυτήν το διοικητικό κέντρο και τελικά να εγκαταλειφθεί η Λατώ.

Κερά

Ο τρίκλιτος με τρούλο ναός της παναγιάς Κεράς,αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου,που βρίσκεται στη θέση Λογάριστον Κάμπο της Κριτσάς,φαίνεται πως απαρτίστηκε σταδιακά όπως έδειξε η συνεξέταση της οικοδομικής ιστορίας του μνημείου,της αρχιτεκτονικής μορφής των μερών του,των εικονογραφικών κύκλων της διακόσμησης και ακόμη της τεχνοτροπίας των τοιχογραφιών που που απλώνονται στις επιφάνειες τωντοίχων των τριών Κλιτών.

Οροπέδιο Καθαρού

Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1200 μέτρων και απεχει 16 χιλιόμετρα από την Κριτσά.Κατοικείται κυρίως το καλοκαίρι από βοσκούς,ενώ δεν λοίπουν και οι καλλιέργιες καθ'όλη τη διάρκεια του χρόνου.Στο καθαρό υπάρχει ένα ιδιαίτερο καθεστώς ιδιοκτησίας της γης,καθώς όλη η έκταση του καθαρού ανήκει αποκλειστικά στη κοινότητα Κριτσάς,και μόνο οι μόνομοι εγγεγραμμένοι κάτοικοι του χωριού έχουν το δικαίωμα να χτίσουν στο Καθαρό.

Τζανάκης Γεώργιος

(Ιστορικές Πληροφορίες,μέροςτων κειμένων καθώς και κάποιες Φωτογραφίες-Χάρτες έχουν ληφθεί από το site του Υπουργείου Πολιτισμού: http://www.culture.gr και το επίσημο site Του Αγίου Νικολάου :http://www.aghiosnikolaos.gr

--Danisktm 14:40, 2 Δεκεμβρίου 2006 (UTC)