Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions 4. Sinfonie (Mahler) - Wikipedia

4. Sinfonie (Mahler)

aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie

Die 4. Sinfonie in G-Dur von Gustav Mahler ist eine Sinfonie in vier Sätzen für großes Orchester und Sopran-Solo im Finalsatz. Der Text dazu basiert auf einem Gedicht aus Des Knaben Wunderhorn.

Besetzung: 4d1, 3d1, 3d2, 3d1 - 4,3,0,0 - timp, perc, hp, str

Die einzelnen Sätze der Sinfonie:

  1. Bedächtig, nicht eilen
  2. In gemächlicher Bewegung, ohne Hast
  3. Ruhevoll, poco adagio
  4. Sehr behaglich

Komponiert wurde die Sinfonie in den Sommermonaten der Jahre 1899 und 1900, die Uraufführung fand am 25. November mit dem Kaim-Orchester und der Sopranistin Margarete Michalik unter der Leitung von Gustav Mahler in München statt.

[Bearbeiten] Analyse und Interpretation

(Eine genaue Formanalyse findet sich bei Rudolf Stephan, siehe Literatur)

In Form und Besetzung ist die zunächst nicht besonders erfolgreiche Vierte Mahlers "klassizistischste" Sinfonie, gegenüber seinen anderen Schöpfung in allen Dimensionen stark reduziert. Besonders auffällig sind die starken thematischen Verknüpfungen der vier Sätze und die alleinige Ausrichtung auf den Finalsatz. Mahler selbst nannte diese Sinfonie eine "symphonische Humoreske". Das Humorige dieser Musik hat aber wenig mit Witz oder Scherz zu tun, sondern verweist auf das unheimlich-erschreckende des Humors bei Jean Paul und den Charakter der uneigentlichen Ironie. Als ganzes kann die Vierte als eine Musik des "als-ob" bezeichnet werden - symptomatisch sind dafür die Schellen im ersten Satz, die später mehrmals wieder auftauchen: "Die Vierte träumt sich in eine Kindheit zurück, der man nachtrauern muss, der aber nicht mehr zu trauen ist." (Jens-Malte Fischer). Damit ist das Programm der Sinfonie sehr genau umrissen.

Sie beginnt im ersten Satz mit einem weitgehend klassischen Sonatenhauptsatz, der ironisch gebrochen wird. Im zweiten Satz, einem spukhaften Scherzo, fällt vor allem die um einen Ton höher gestimmte Solo-Violine ("wie eine Fidel")auf: Eine schreiende, rohe Verkörperung des gespenstigen, leibhaftigen Todes. Der Satz erinnert in seiner mechanisch 6/8-Bewegung an das Scherzo der 2. Symphonie.

Der dritte Satz, ähnlich wie in Beethovens 9. Sinfonie eine Folge von Doppelvariationen, ist exemplarisch für das Extreme der postromantischen Musik bei der Auflösung und Gewichtung der Dissonanzen. Manche Spannungen werden nie aufgelöst, wodurch die Gefühle der Postromantik hier einen beispielhaften Ausdruck finden. Immer wieder wird der Anschein des totalen Zusammenbruchs erweckt, der aber durch einen explosionsartigen Durchbruch abgewehrt wird: Dem Blick auf die Vision des Himmels - die hier aber nur als "Klangspiel" realisiert wird und wieder in der Stille versinkt. Gerade dieser Satz verdeutlich die tragischen Abgründe und die naive Idyllik, die Mahlers Begriff von Humor zugrunde liegen, besonders deutlich.

Der vierte Satz vertont in vier Strophen und einer Koda den von Mahler geringfügig geänderten Text des als "bayerisches Volkslied" apostrophierten Gedichtes "Der Himmel hängt voll Geigen" aus Des Knaben Wunderhorn. Das Himmelsleben erscheint hier als eine Travestie des irdischen Lebens, dieser Satz wurde als "der radikalste Kommentar zum Weltlauf, den Mahler je komponierte" (Fischer) aufgefasst: Gemeint ist damit, dass hier in der Musik zum Ausdruck kommt, dass weder der Glauben noch der Humor oder die Ironie das Ungenügen der Welt wird besiegen können - der verdämmernde, erstickende Schluss ist dafür symptomatisch, die naiv anmutende Vision des Paradieses verblasst davor - "Keine Musik ist ja nicht auf Erden" heißt es im vertonten Gedicht.

[Bearbeiten] Literatur

  • Rudolf Stephan: Mahler, IV. Symphonie G-Dur, (=Meisterwerke der Musik, Heft 5), München: Fink 1966
  • Renate Ulm (Hrsg.): Gustav Mahlers Symphonien. Entstehung – Deutung – Wirkung. Bärenreiter, Kassel 2001, ISBN 3423308273
THIS WEB:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2006:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu