Yarılanma süresi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yarılanma süresi, bir radyoaktif izotopun miktarının yarıya inmesi için gereken zamandır. Her radyoaktif izotopun kendine özgü belirli bir yarılanma süresi vardır. Genellikle t1 / 2 ile gösterilir. Yarılanma süresi maddenin miktarından bağımsız olup yalnızca hız sabitine (λ) bağımlıdır.
[değiştir] Kullanma alanları
Radyoaktif maddelerin yarılanma sürelerinin bilinmesinin iki yararlı pratik nedeni vardır. Bunlardan birincisi; yarılanma süresinin izotopun kararlılığını göstermesidir. Yarılanma süresinin artması izotopun kararlılığının arttığını gösterir. İkincisi ise; yarılanma süresi, teknolojide, örneğin makine yağlarının etkinliği radyoaktif izotop katılarak anlaşılabilir. Makine bir süre çalıştıktan sonra, yağdan örnek alınarak ne kadarının makine parçalarına yayıldığı, radyoaktif parçaların varlığından anlaşılır.
Jeolojide kayaların, kemiklerin ve sanat eserlerinin yaşları 238U/206Pb oranı veya 14C/12C oranı ölçülerek bulunabilir (radyokarbon metodu). 238U en son kararlı 206Pb izotopunu oluşturur. Dünyanın başlangıcında bu oran 0/1 ve bir yarılanma süresi sonunda (4,5 · 109 yıl) 1/1 alınarak bu kayaların yaşı yaklaşık olarak bulunabilir. Yeryüzündeki en yaşlı kayaların yaşı bu yöntemle 4,55 · 109 yıl olarak bulunmuştur. Uranyum içermeyen kayaların yaşı potasyum-argon yöntemiyle bulunur.
[değiştir] Bazı atom çekirdeklerin yarılanma süresi
| Element | İzotop | Zaman |
|---|---|---|
| Uranyum | 238U | 4,5. Mrd. yıl |
| Plütonyum | 239Pu | 24.000 yıl |
| Karbon | 14C | 5730 yıl |
| Tritium | 3H | 12,36 yıl |
| Sezyum | 137Cs | 30 yıl |
| Radyum | 236Ra | 1622 yıl |
| Radon | 222Rn | 3,8 gün |
| Fransiyum | 223Fr | 22 dakika |
| Toryum | 223Th | 0,9 saniye |
| Polonyum | 84Po | 0,3 · 10-6 saniye |
