Sümerce

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sümerce, Sümerlerin Güney Mezopotamya'da M.Ö. 4. binyıldan itibaren konuştukları dildir. Bilinen ilk yazılı dildir. M.Ö. 2000 yıllarında Akadca bölgede konuşma dili olarak Sümercenin yerini almış, Sümerce ise bilimsel ve dinsel bir dil olarak M.S. 1.yy'a kadar varlığını sürdürmüştür.

[değiştir] Osman Nedim Tuna

Sümerce ile Türki diller arasında tarihi bir ilgi bulunduğu iddiasını 168 kelime ve gerekli açıklamalarla destekleyen Osman Nedim Tuna 1962’de doktora için gittiği Amerika’da, bu konudaki çalışmalarını yoğunlaştırmış ve 1982’de çalışmalarını topladığı Sümer ve Türk Dillerinin Tarihî İlgisi ve Türk Dilinin Yaşı Meselesi adlı eseri, altı başlık altında toplanmıştır: 1. Giriş; 2. Sümerce Türkçe Ses Denklikleri ‘Kurallar’; 3. Malzemenin Tartışılması, Metod ve Yorum; 4. Sonuç; 5. Son Söz; 6. Bibliyografya ve Kısaltmalar.[1]

[değiştir] Bilimadamlarının Sümerce ile ilgili düşünceleri

Hartmut Schmokel, Sümer dili konusunda şöyle demektedir:

Kelime yapısı bakımından Sümerce,heceli bir dildir.Bu tip bir dil Avrupa’da Fin-Uygur ve Asya’da da Türk dilleri tarafından temsil edilir.Genellikle tek heceli ve değişmez bir kökün,kendi başına anlamı olmayan eklerle kullanımından oluşur.Bu dilin bir diğer ayırt edici karakteri,aynı kelimenin çok anlamlı olmasıdır ki,örneğin Çin dilinde olduğu gibi,inişli-çıkışlı,ince ve kalın sonlama biçiminde vurgulama gerektirir.[2]

Leonard Woolley ise Sümer dili konusunda şöyle der:

(Mezopotamyaya) gelen sonuncu göçmenler Sümerler oldular.Bunlar yazılara ‘kara kafalar” diye aktarılan siyah saçlı bir halktı ve etimolojik bakımdan değilse bile,yapısı bakımından eski Turan türkçesine benzeyen heceli bir dil konuşuyorlardı. [3]

Louis Huot:

Bizim yazıları anlamaya başladığımızdan beri, MÖ. 2500 yılları boyunca yazılan sümercenin dil kökeni belirsizliğini korumaktadır. Daha 1869’ da, Fransız Jules Oppert, ne assurca ve ne de babilce olan bu tablet diline sümerce demişti. Fakat bu dilin bilimsel bakımdan varlığını temellendirmek ancak 1923 yılında Arno Poebel’in Sümer Gramerini yayınlamasıyla olmuştur. Bu dil,heceli bir dildir ve yapısal olarak diğer bir çoğuna (bu arada örneğin türkçeye ) benzemektedir. Fakat ses değeri,fonetik bakımdan,ölü veya yaşayan hiçbir benzeri yoktur.[4]

[değiştir] Sümerce ve Türkçe Arasındaki Benzerlikler

Sümerler,’yer’e ‘ki’,göğe ‘an’,rüzgara da ‘yil’ ;yer ve gökten oluşan evrene An-ki demişlerdir. Türkçe ve Moğolcada, yer, yir, kır, tan, yel, yil , tengri, tengere sözcükleri, Sümerlerle benzeş ses ve anlamda olmak üzere,günümüzde de yaşamaktadır.

Sümerlerin çivi yazılı metinleri birçok bilim adamı tarafından incelenmiştir. Bu incelemelerin sonucunda ortaya çıkan şudur ki: Sümer sözcükleri, genel olarak Türk lehçelerinde kullanılan sözcüklere benzemektedir. Hatta bazı deyimler aynen tekrarlanmaktadır. Örnek olarak çibin, Sümercede "sinek" anlamına gelen bir kelimedir. Günümüz Türkçesinde unutulmaya başlayan cibindirik, cibinlik kelimesi sineklerden koruyucu perde anlamına gelmektedir.

Sümerce	Karaçay Türkçesi	Türkiye Türkçesi
az	az	Az
baba	ata	Baba (ata)
gaba	gabara	Yünlü yelek
daim	dayım	Doyum, doyma
me	men	Ben
mu	Bu, ol	Bu, o
ne	ne	Ne
Ru	ur	Vur
Er	er	Er, asker
Tu	Tuv-	Doğ-
Tud	tuvdu	doğdu
Ed	öt	geç
Çar	çarh	çark
guruvaş	karavaş	Kadın köle
uş	üç	üç
üd	ot	Od, ateş
Uzuk	uzun	uzun
Tuş	tüş-	in-, aşağı inmek
Eşik	Eşik	Eşik ,kapı
Aur	avur	ağır
Jau	Jav/cav	Yağ
Jen	Jer/cer	Yer
Egeç	egeç	kızkardeş
Or	or	Orak çalmak
Kal	kal-	Kal-
Kız	kız	Kız
Kuş	kuş	Kuş
Uat	uvat-	Ufala-, kır-
Jarık	Jarık/carık	Aydınlık, ışık
Jaz	Jaz/caz-	Yaz-
Jün	Jün/cün	Yün
Jol	Jol/col	Yol
Jır	Jır/cır	Türkü, şarkı (Ir)
Jarım	Jarım/carım	Yarım
Çolpan	çolpan	Sabah yıldızı
Çibin	çibin	Sinek (cibin-lik)
İrik	İrk/irik	5 yaşındaki koç
Kur	kur	Kur-
koru	koru	Koru-
küre	küre	Küre-
Kadau	kadav	Sürme kilit
Kan	kan	Kan
San	san	Sayı
ikki	eki	İki
Buz	buz	Boz
Üz	üz	Kopar
Süz	süz	Süz
Ez	öz	Öz, kendi
Ör	öl	Öl
ul	ul	Oğul