ABD medyasındaki etnik klişeler
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Amerikan toplumunda farklı etnik gruplarla ilgili resmi ve hakim görüşü yansıtan klişeler. İlk zamanlarda Afrikalılar, Asyalılar, Kızılderililer, İrlandalılar, İtalyanlar ve diğer etnik gruplara yönelik ırkçı yaklaşımlar medyada bu etnik gruplarla ilgili tanımlamaları, tasvirleri etkilemiştir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Amerikan Yerlileri
The Media Awareness Network of Canada (MNet) Medya'da yer alan Amerikan ve Alaska Yerlileri portreleri hakkındaki hazırladığı çalışmada Yerliler ile ilgili çizilen karakteristik özellikler;
- Sinemada olduğu kadar televizyonlar, romanlar ve çizgi romanlarda yerli karakterler ilkel, şiddet düşkünü, hilekar veya pasif, çocuksu denecek şekilde itaatkâr çizilmektedir.
- Kovboy filmleri ve belgesellerde yerliler yaşlı bilge, agresif sarhoş, "Yerli" prenses ve yerli yardımcı klişeleriyle gösterilir.
- Amerikan yerlileri modern hayat yerine tarihi bağlamda ve romantikleştirilmiş Yerli kültür içinde basit karakterle klişelendirilmektedirler.
[değiştir] Afro-Amerikalılar/Zenciler
Eleştirmen Karen Ross'a göre siyah karakterlere ilk dönemden bu yana Amerikan sinemasında beyaz izleyicilerin rahatlığı adına Amerikan kültüründe hizmet eden bir yer verilmiştir. Günümüzde insanları rahatsız eden imajlar sinemanın doğuşu ve ekonomik bunalım dönemlerindeki filmlerde sıradan bir durum olarak karşılanmaktaydı.
The Black Image in the White Mind 'nin yazarları Robert M. Entman ve Andrew Rojecki (ISBN 0226210758) medyada Afro-Amerikalıların negatif imajlarla gösterilme biçimlerini eserlerinde ele almışlardır.
- Yerel haberlerde Afro-Amerikalı sanıkların görüntüleri beyaz sanıklardan dört kat daha fazladır.
- Yerel televizyon haberlerinde suçlanan siyahların suçlanan beyazlardan iki kat daha fazla haber yapılmaktadır.
- Yerel televizyon haberlerinde sanık siyah ise adları beyazlardan iki kat daha fazla ekranda gösterilmektedir.
Film karakterlerinde kullanılan kadın figürler açısından ise;
- Siyah kadın sinema karakterleri %89 oranında daha kaba saba konuşmakta, buna karşılık
- Beyaz kadın sinema karakterlerinin kaba saba konuşma oranı %17'dir.
- Siyah kadın karakterler %56 oranında fiziksel şiddete maruz kalmış gösterilmekte, buna karşılık
- Beyaz kadın karakterler fiziksel şiddete %11 oranında maruz kalmış gösterilmekte.
- Siyah kadın karakterler %55 oranında tutuklu olarak gösterilirken
- Beyaz kadın karakterler %6 oranında tutuklu gösterilmektedir.
[değiştir] Asyalılar
Asya kökenli Amerikalılar filmlerde restoran işçileri, Japon iş adamı, dükkan sahibi, doktor, taksi şoförü, kadın sunucu, savaş sanatçısı, gangster, şifacı, depo işçileri, kuru temizleme işçileri ve fahişe gibi belirli işlerde çalışıyor olarak gösterilirler. Bu işler Asya kökenli Amerikalıların iş gücünü yanlış resmetmektedir. Aksiyon filmlerinde ise yaygın Asyalı klişesi ise "Asyalı kötü adam"dır ve kurbanlarına savaş sanatlarını kullanarak baskı altına alan sert karakterlerdir.
Asyalıların nisbeten daha iyi resmedildiği filmlerde bile beyaz adam filmin ana karakterdir ve Asyalılar ise arka planda kalırlar. "Son Samuray" (The Last Samurai) filminde örneğin Tom Cruise hayatta kalan son Samurayı oynamaktadır. Oysa Asyalı karakterlerin başrolü oynadığı "Son İmparator" (The Last Emperor), "Gandhi" ve "The Joy Luck Club" gibi filmlerin başarısı Asyalı veya Asya kökenli Amerikalı aktörlerin önemli roller üstlendiği filmlerin de başarılı olabileceğini göstermiştir.
[değiştir] Türkler
Özellikle "Geceyarısı Ekspresi" filmi Türk karakterlerin vahşi, sert ve duyarsız şekilde resmedildiği önemli filmlerden birisi olmuş olmasına karşın Türkler genelde şiş kebap, göbek dansı ve insanların fesli dolaştıkları geri bir Ortadoğu ülkesinin yurttaşları ve terörist olarak resmedilmeye devam etmiştir. 2005 yılında Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'ın Türkiye'yi ziyaretinde Türk Dışişleri Bakanı Abdullah Gül kendisine Amerika televizyonları ve sinemalarında Türk karakterlerin terörist olarak resmedilmesinin engellenmesine yardımcı olma isteğini iletmiş ancak Rice "Birleşik Devletler hükümetinin Hollywood üzerinde yaptırımı yoktur" denilerek bu isteği geri çevirmiş ve Michael Moore'un Bush karşıtı filmi “Fahrenheit 9/11”hakkında şikayette bulunarak bu film için hükümetin bir şey yapamadığı şeklinde yanıt vermiştir.
Türk figürlerin kullanılığı filmler
- Alan Parker'ın "Geceyarısı Ekspresi" (Midnight Express) (1978)
- 24 (Dizi)
- West Wing (Dizi)
- Out of Reach (2004)
24 adlı dizinin dördüncü sezonunda ABD'ye terörist saldırı hazırlığında bir ailenin Ankara'dan gelen bir terörist tehdit atağı üzerine yapılan konuşmalarla bir Türk ailesi olduğu ima edilmekte, West Wing'in altıncı sezonunda Turkiye Şeriat ile yönetilen bir ülke olarak resmedilmektedir. Seagal'ın oynadığı Out of Reach'de ise Türk diplomatlar suç şebekelerinin üyeleri olarak gösterilmektedir.
[değiştir] Ortadoğulular/Araplar
"Arabs in Hollywood: An Undeserved Image" adlı denemesinde Scott J. Simon Hollywood filmlerindeki çizilen etnik grupları ele alır ve "En çok Arap kültürü yanlış anlaşılmış ve en kötü klişelerle desteklenmiştir" şeklinde bir iddia öne sürer
Thomas Edison'un patentini aldığı "Kinetoscope" cihazıyla 1897 yılında yaptığı kısa bir filmde "Arap" kadını erkek izleyicileri tahrik edici giysilerle dans ederek tahrik eder şekilde resmedilir. Daha sonra göbek dansçısı klişelerinin ilk örneği olan bu kısa filme "Fatima Dansları" denilmiştir. Bu eğilim yıllar içinde değişmiş ve özellikle yetmişli yıllardaki petrol krizi sırasında Araplar "trilyonerler" olarak resmedilmeye başlanmıştır. Ancak son 30 yıldır Araplarla ilgili hakim klişe "Arap bombacıları" olmuştur.
Rudolph Valentino'nun "The Sheik" (1921) ve "The Son of the Sheik" (1926) filmlerindeki rollerinde Hollywood filmlerinde negatif Arap portreleri sergilenir. Sözkonusu iki filmde de Arap karakterler, hırsız, şarlatan, cani, ve vahşi olarak betimlenir.
Mazin B. Qumsiyeh TV ve sinemadaki Arapların bombacı, göbek dansçısı ve trilyoner olarak resmedildiğini söylemektedir.
Southern Illinois Üniversitesinde Kitle İletişimi emekli profesörü Jack Shaheen on yıl içinde Birleşik Devletler ordusunu Arapları öldürürken gösterilen 21 büyük filmini ele aldığı kitabı "The TV Arab" kitabında Shaheen incelediği filmlerden bazıları:
Iron Eagle (1986) Death Before Dishonor (1987) Navy SEALs (1990) Delta Force 3: The Killing Game (1991) Patriot Games (1992) Executive Decision (1996)
[değiştir] İtalyanlar
Italyan kökenli Amerikalılar televizyon ve sinema filmlerinde Mafya üyesi gangsterler olarak resmedilmektedir. Baba (The Godfather) ve Sıkı Dostlar (Goodfellas) gibi filmlerde ve Türk televizyonlarında da gösterime giren "The Sopranos" (CNBC-e) gibi dizilerde bu klişe korunmaktadır. Bu klişe medyadaki bu negatif portreleri uzun süredir yok etmeye çalışan National Italian American Foundation gibi İtalyan kökenli Amerikalı grupları kızdırmasına karşın bu klişe hâlâ kullanılmaya devam etmektedir. Gerçek hayatta ise İtalyan asıllı Amerikalıların çok küçük bir kesimi Mafya'ya üyedir. Filmlerde İtalyan anneler eşleri ve çocuklarına aşırı düşkün ve aşırı eleştirmeci, çocukları ise annelerinden aşırı derece korkan veya annelerine aşırı bağlı karakterler olarak resmedilmektedirler.
[değiştir] Beyazlar/Avrupalılar
Filmlerde iyi ve kötü beyaz karakterler genellikle farklı renk tonlarıyla birbirlerinden ayrılırlar. İyi beyazlar görsel bakımdan daha parlak resmedilirken kötü beyazlar daha karanlık olarak resmedilirler.
Farklı ırklardan karakterlerle ilişkilerinde beyaz erkek kendini "siyah kadın"ın iğvasına karşı korumaktadır. Beyaz kadın ise tersine sıcak evinde eşini bekleyen güvenilir bir figür olarak resmedilmektedir.
Beyaz kadın ise beyaz olmayan erkek ve kadınlar üzerinde güç sahibi olarak resmedilmektedir. Beyaz kadın beyazlığının getirdiği nüfuzla erkek partnerinin olmadığı durumlarda hikayenin merkezindeki yerini almaktadır. Avrupalı sömürgeci metinlerinde yaygın olarak benzeri temsil biçimleriyle karşılaşılmaktadır.
Beyaz karakter ve kişiliklerin Amerikan medyasında sonsuz bir çeşitlilikte, karmaşık ve değişken figürlerce temsil edildiği ileri sürülebilir. Ancak benzeri bir durum sınırlı bir şekilde resmedilen diğer ırklardan kişilikler için söylenemez, tersine beyazlar çeşitli rollerde sıradan, hakim ve merkezi tiplerce temsil edilmektedir.
[değiştir] Kaynak
- Ethnic stereotypes in American media Wikipedia
- Hollywood and Foreign Policy
- Racial Stereotypes
- Race in Early American Films
[değiştir] Göz At
[değiştir] Ek Okumalar
- Giovanni Scognamillo, Batı Sinemasında Türkiye ve Türkler, Kitap Yayınları, İstanbul, 2006
[değiştir] Amerikan Sinemasından Genel Olarak Azınlıklar
- Friedman, Lester. Unspeakable Images: Ethnicity and the American Cinema. Urbana: U of Illinois P, 1991.
- Miller, Randall. Ethnic Images in American Film and Television. Philadelphia: Balch, 1978.
- Toplin, Robert. Hollywood as Mirror: Changing Views of "Outsider" and "Enemies" in American Movies. Westport: Greenwood, 1993
- Woll, Allen. Ethnic and Racial Images in American Film and Television: Historical Essays and Bibliography. New York: Garland, 1987.
[değiştir] Afro Amerikalılar
- Ashton, Charlotte. The Changing Image of Blacks in American Film, 1944-1973. Diss. Princeton, 1981.
- Donalson, Melvin B. The Representation of Afro-American Women in Hollywood Feature Films, 1915-1949. Diss. Brown, 1981.
- Murray, James. To Find an Image: Black Films From Uncle Tom to Superfly. Indianapolis: Bobbs-Merrill, 1973.
- Null, Cary. Black Hollywood: From 1970 to Today. Secaucus: Carol, 1993.
- Pines, Jim. Blacks in the Cinema: The Changing Image. London: British Film Institute, 1971.
- Silk, Catherine. Racism and Anti-Racism in American Pop Culture: Portrayals of African-Americans in Fiction and Film. Manchester: Manchester UP, 1990.
[değiştir] Asyalı Amerikalılar
- Marchetti, Gina. Romance and the 'Yellow Peril': Race, Sex, and Discursive Strategies in Hollywood Fiction. Berkeley: U of California P, 1993.
- Wong, Eugene F. On Visual Media Racism: Asians in the American Motion Pictures. New York: Arno, 1978.
[değiştir] Meksikalı Amerikalılar
- Petit, Arthur. Images of the Mexican American in Fiction and Film. College Station: Texas A&M UP, 1988.
[değiştir] Kızılderililer
- Bataille, Gretchen, and Charles Silet. The Pretend Indians: Images of Native Americans in the Movies. Ames: Iowa State UP, 1980.
- Friar, Ralph. The Only Good Indian: The Hollywood Gospel. New York: Drama Book Specialists, 1972.
- O'Connor, John. The Hollywood Indian: Stereotypes of Native Americans in Films. Trenton: New Jersey State Museum, 1980.
