Wołodymyr Sosiura

Z Wikipedii

Wołodymyr Sosiura (ukr.Володимир Сосюра), ur. 6 stycznia 1898, Debalcewo w Donbasie - zm. 8 stycznia 1965)- jeden z czołowych pisarzy radzieckiej Ukrainy.

Z pochodzenia nie był Ukraińcem, bowiem jego ojciec pochodził z Francji. Dziecięce lata spędził we wsi Tretja Rota, gdzie w jednopokojowej chacie mieszkał z siedmiorga rodzeństwem i rodzicami. Od 12 roku życia pracował jako górnik, potem jako telefonista i robotnik fabryczny. Początkowe wykształcenie poeta zdobył pod opieką ojca, zaczytując się powieściami przygodowymi. W 1911r. rozpoczął naukę w dwuletniej szkole, a w 1914r. wstąpił do trzyletniej szkoły rolniczej we wsi Jama, którą przerwał w 1915r. z powodu śmierci ojca. S. brał czynny udział w wojnie domowej. Po wybuchu rewolucji wstąpił w szeregi Armii Czerwonej i walczył początkowo przeciw okupacji niemieckiej, a potem przeciw wojskom hetmana Skoropads’kiego. W okresie międzywojennym studiował w Charkowie (1922-1925). Należał do takich organizacji literackich jak: Pluh, Hart, Wilna Akademija Ploletarskoi Literatury, Wseukraińska Spilka Ploletarskych Pysmennykiw. Jako poeta rewolucyjnej młodzieży ukraińskiej po raz pierwszy wystąpił w 1917r., ale pierwszy tom jego poezji ukazał się dopiero w 1921r. Wielką sławę przyniósł S. romantyczno-rewolucyjny poemat „Czerwona zyma” („Czerwona zima”, 1922), który uznano za najwybitniejszy obraz wojny domowej na Ukrainie. Temu tematowi poświęcił potem jeszcze wiele utworów, łącząc w nich treści intymne z obywatelskimi i ogólnoludzkimi. Jego dźwięczne i pełne głębokiej lirycznej żywiołowości wiersze uderzają swoją duchowością, rewolucyjnym zapachem i namiętnością intymnych uczuć. Źródła, na jakich bazował w swoich utworach (poezja ludowa, Taras Szewczenko, i in.) pomogły mu stworzyć własny oryginalny styl, który charakteryzował się prostotą wiersza, dźwięcznością i romantycznym patosem. Już we wczesnej twórczości poety znalazły realizację problemy typowe dla ukraińskiego inteligenta lat 20: niemożliwość pogodzenia zaangażowania się w rewolucję bolszewicką z uczuciem narodowego obowiązku. O tym traktują m.in. poemat „Dwa Wołodki” (1930) oraz tom poezji „Serce” (1931). Pomimo zakazu ze strony władzy w twórczości S. z tego okresu dominował motyw patriotyczny (poematy: „Mazepa”, „Machno” z 1930r.). To doprowadziło go do konfliktu z partią komunistyczną, do której należał od 1920r. Wydarzenia lat 30. (wielki głód oraz represje, jakie dotykały działaczy kultury) doprowadziły poetę do ostrego psychicznego kryzysu, który jednak nie przeszkodził mu nadal tworzyć( jako nieliczny z poetów tego czasu, S. kultywował intymną lirykę miłosną - tomik „Czerwone róże” z 1932r.). W czasie wojny z hitlerowskimi Niemcami S. był korespondentem wojennym. Jego wiersze i poematy w latach 1942-44 to: „W godzinę gniewu” (1942), „Mój syn” (1944) – nawiązują do tradycji poezji radzieckiej z czasów rewolucji i wojny. Pod koniec wojny, w 1944r. poeta ogłosił patriotyczny wiersz „Kochaj Ukrainę”, którym ściągnął na siebie gwałtowne ataki ze strony władzy - zarzucono mu „burżuazyjny patriotyzm”. S. nie ugiął się jednak pod brzemieniem tych zarzutów i zachował postawę godną człowieka i obywatela. Od 1993 Doniecki Okręgowy Fundusz Kultury przyznaje literacką nagrodę im. Wołodymyra Sosiury poetom, prozaikom, dramaturgom, krajoznawcom, którzy posługują się językiem ukraińskim oraz propagują życie i twórczość sławnego poety. Tłumaczenia na język polski: „Czerwona zima” Józef Waczków, Warszawa 1977.