Wiesiołek
Z Wikipedii
| Wiesiołek | |
 Oenothera x hoelscheri |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Podgromada | Magnoliophytina |
| Klasa | Rosopsida |
| Podklasa | różowe |
| Nadrząd | Myrtanae |
| Rząd | mirtowce |
| Podrząd | Onagrineae |
| Rodzina | wiesiołkowate |
| Podrodzina | Onagroideae |
| Rodzaj | wiesiołek |
| Nazwa systematyczna | |
| Oenothera | |
| L., 1753 | |
Wiesiołek (Oenothera L., Sp. Pl. 346. 1753) - rodzaj roślin zielnych z rodziny wiesiołkowatych (Onagraceae). Należy do niego ok. 120 gatunków pochodzących z Ameryki Północnej, Południowej a także szereg gatunków eurazjatyckich. W Europie występuje ok. 70 gatunków, w Polsce ok. 30, przy czym najpospolitszym gatunkiem jest wiesiołek dwuletni (Oenothera biennis).
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Liście
- Całobrzegie, mogą być pierzaste lub klapowane.
- Kwiaty
- Barwne, u większości gatunków żółte, rzadko białe, purpurowe lub różowe, otwierające się wieczorem (zapylane głównie nocne motyle i rzadko przez pszczoły). Płatki 4.
[edytuj] Systematyka
[edytuj] Systematyka gatunków krajowych
Sect. Oenothera, subsect. Oenothera
Ser. Devriesia Rostański 1985
- wiesiołek wierzbolistny O. salicifolia, O. depressa, O. hungarica
- wiesiołek Rennera O. canovirens, O. renneri
Ser. Oenothera
- wiesiołek dwuletni O. biennis
- wiesiołek czerwonołodygowy O. rubricaulis, O. muricata s. str.
- wiesiołek dziwny O. paradoxa (O. salicifolia x subterminalis)
- wiesiołek pachnący (wonny) O. suaveolens
- wiesiołek nyski (Victorina) O. victorini
- wiesiołek środkowoniemiecki (juterborski) O. jueterbogensis
- wiesiołek mylący O. fallax (O. biennis x glazioviana)
- wiesiołek ostrolistny O. acutifolia
- wiesiołek późnokwitnący (chicagowski) O. pycnocarpa, O. chicaginensis
- wiesiołek Royfrasera (turoszowski) O. royfraseri, O. turoviensis
- wiesiołek Isslera O. issleri (utrwalony mieszaniec O. biennis x oakesiana)
- wiesiołek Tacika O. tacikii (O. rubricaulis x suaveolens)
Ser. Rugglesia Rostański 1985
- wiesiołek wydmowy O. ammophila
- wiesiołek zgiętoosiowy O. albipercurva (utrwalony mieszaniec O. ammophila x biennis)
- wiesiołek piaskowy O. oakesiana, O. syrticola
- wiesiołek krzyżowy O. cruciata, O. atrovirens
- wiesiołek drobnokwiatowy O. parviflora
- wiesiołek śląski O. subterminalis, O. silesiaca
- wiesiołek wrocławski O. wratislaviensis
[edytuj] Mieszańce
- wiesiołek fałszywy O. x pseudochicaginensis (O. suaveolens x biennis ?)
- O. x rigirubata
- O. x albisubcurva (O. biennis x subterminalis)
- O. x hoelscheri (O. salicifolia x biennis/rubricaulis ?)
- O. punctulata (O. biennis x pycnocarpa)
- wiesiołek Wiena O. x wienii (O. rubricaulis x salicifolia)
[edytuj] Uprawiane gatunki ozdobne
- wiesiołek missuryjski O. missouriensis
- wiesiołek krzewiasty O. fruticosa
- wiesiołek czworogroniasty O. tetragona
- wiesiołek czerwonokielichowy (Lamarcka) O. glazioviana, O. erythrosepala, O. lamarckiana
[edytuj] Uwagi taksonomiczne
Gatunki wiesiołka (poza dwoma najpospolitszymi O. biennis i O. rubricaulis) są trudne do rozróżnienia i tworzą często trwałe (genetycznie i morfologicznie) oraz płodne mieszańce, które mogą samodzielnie się rozprzestrzeniać i występować razem z gatunkami rodzicielskimi lub też osobno. Badania nad systematyką wiesiołków od wielu lat prowadzi polski botanik Krzysztof Rostański. Dzięki jego badaniom dobrze poznany został skład gatunkowy i rozmieszczenie wiesiołków w Polsce i Europie.
[edytuj] Zastosowanie
- Rośliny lecznicze: olej wiesiołkowy (Oleum Oenotherae) sporządzany z nasion jest stosowany w lecznictwie i do wyrobu kosmetyków.
- Rośliny ozdobne: niektóre gatunki ze względu na piękne, duże kwiaty uprawiane są jako rośliny ozdobne.
[edytuj] Ciekawostki
- Różne gatunki wiesiołka wykazują znaczną zmienność mutacyjną, posłużyły one Hugo de Vriesowi za materiał doświadczalny w badaniach genetycznych nad zjawiskiem dziedziczności.
