Umowa społeczna
Z Wikipedii
Umowa społeczna to koncepcja dotycząca genezy państwa (i społeczeństwa), zakładająca, iż państwo powstało w wyniku dobrowolnej umowy między członkami społeczeństwa, ewentualnie między nimi a władcą. Ludzie zrzekli się swej naturalnej wolności w zamian za korzyści, jakie miało im przynieść istnienie państwa.
Teoria umowy społecznej pojawiła się już w starożytności (Platon, Epikur, Cyceron, św. Augustyn), rozwijała się także w średniowieczu (William Ockham, Marsyliusz z Padwy, Mikołaj z Kuzy), a od XVI wieku powstawały nowożytne wersje umowy społecznej (Hugo Grocjusz, Samuel Pufendorf, Baruch Spinoza, Thomas Hobbes, John Locke, Jean Jacques Rousseau) – termin ten jest zwykle wiązany właśnie z filozofią Oświecenia.
Zgodnie z tymi teoriami, w okresie przedpaństwowym ludzkość żyła w stanie naturalnym, który jedni (Hobbes) uważali za okres walki wszystkich przeciwko wszystkim, zaś inni (Locke, Rousseau) za czas pierwotnej, naturalnej wolności. Na pewnym etapie historycznym, w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa czy też zagwarantowania praw naturalnych, ludzie postanowili połączyć się ze sobą na drodze umowy. W ten sposób utworzono autorytet, któremu następnie należało się podporządkować, aby mógł on funkcjonalnie zabezpieczyć cele, dla których urzeczywistnienia, jednostki wychodzą ze stanu naturalnego. Umowa społeczna jest nie tylko podstawą autorytetu państwa, ale i sam autorytet jest związany jej postanowieniami, o ile umowa reguluje jego funkcjonowanie. Autorytet państwa powstały w wyniku umowy społecznej ma charakter suwerenny, niezależnie od tego, czy posługuje się nim monarchia czy republika.
Na ogół pierwotna umowa społeczna nie była rozumiana jako formalny akt, tylko jako pewien proces zawierania umów miedzy członkami społeczeństwa, przez co było ono umacniane i uprawomocniane były działające w nim instytucje.
