Trybunał Sprawiedliwości
Z Wikipedii
- Ten artykuł dotyczy Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który jest organem Unii Europejskiej; nie powinien być mylony z odrębnym Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, który jest instytucją Rady Europy.
Trybunał Sprawiedliwości z siedzibą w Luksemburgu (potocznie: Europejski Trybunał Sprawiedliwości - ETS, pełna nazwa: Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, ang. Court of Justice of the European Communities, franc. Cour de Justice des Communautés européennes) - jeden z organów głównych Wspólnot Europejskich, pełniący funkcję sądu międzynarodowego, konstytucyjnego i administracyjnego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Trybunał powstał na mocy traktatu o EWWIS, a na mocy umowy o wspólnych instytucjach z 25 marca 1957 roku oraz Protokołu o statucie Trybunału Sprawiedliwości objął jurysdykcją sprawy wszystkich trzech Wspólnot. W 1989 roku (na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego) przy Trybunale utworzono Sąd Pierwszej Instancji, którego orzecznictwo dotyczy spraw dotyczących osób fizycznych i prawnych.
[edytuj] Skład
W skład Trybunału wchodzi 25 osób[1] mianowanych przez każde państwo członkowskie. Osoby te muszą spełniać w swym kraju przesłanki powoływania na najwyższe stanowiska sędziowskie lub są najwybitniejszymi autorytetami w dziedzinie prawa. Sędziowie Trybunału są z zasady przedstawicielami Unii Europejskiej i nie mogą orzekać w sprawach, których stroną jest państwo, które ich nominowało. Wybierają spośród siebie przewodniczącego na trzy lata; obecnie funkcję tę pełni Vassilios Skouris, a polskim sędzią jest Jerzy Makarczyk. Przy Trybunale działa 8 rzeczników generalnych (adwokatów) obsadzanych na sześcioletnią kadencję. Co trzy lata dokonuje się częściowej wymiany składu sędziowskiego i adwokackiego (rotacja).
[edytuj] Kompetencja
Trybunał Sprawiedliwości:
- orzeka o legalności aktów prawnych wydawanych przez inne organy UE oraz ich zgodności z Traktatami,
- Akty prawne wydane przez organy Wspólnot mogą być zaskarżane, jeśli zostały wydane mimo braku kompetencji do ich wydania, naruszają istotne wymogi proceduralne, a także w przypadku bezczynności organu (braku decyzji) naruszającej postanowienia Traktatu, nadużycia prawa swobodnej oceny. Trybunał ponadto rozstrzyga spory kompetencyjne między organami Wspólnot.
- dokonuje obowiązującej wykładni aktów prawnych,
- Europejski Trybunał Sprawiedliwości zapewnia jednolitą wykładnię prawa wspólnotowego przez wydawanie na wniosek sądu państwa członkowskiego orzeczeń wstępnych. W przypadku wątpliwości interpretacyjnych sąd krajowy może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o dokonanie interpretacji prawa wspólnotowego. Jeżeli problem interpretacyjny pojawia się w sprawie toczącej się przed sądem krajowym, od rozstrzygnięcia którego nie przewidziano odwołania w prawie krajowym, organ ten ma obowiązek wystąpić do Trybunału o wydanie orzeczenia wstępnego.
- na wniosek Komisji Europejskiej podejmuje decyzje wobec państw nie wypełniających zobowiązań traktatowych,
- rozpoznaje spory między państwami członkowskim lub między tymi państwami a Komisją Europejską,
- dokonuje rewizji wyroków Sądu I Instancji,
- może też rozstrzygać skargi wniesione przez osoby fizyczne i prawne.
Ze skargą do Trybunału mogą wystąpić organy Wspólnot, państwa członkowskie, a także osoby fizyczne i prawne.
Orzeczenia Trybunału mają charakter ostateczny.
Urzędowym językiem Trybunału jest język francuski.
