Synagoga w Zamościu

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Synagoga w Zamościu

Data budowy	1610-1620
Data zniszczenia	II wojna światowa
Tradycja	ortodoksyjna
Budulec	murowana
Obecnie	synagoga, muzeum
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Synagoga w Zamościu - późnorenesansowa synagoga dawnej aszkenazejskiej gminy żydowskiej w Zamościu, znajdująca się przy ulicy Zamenhofa 9. W przyszłości w synagodze planowane jest powstanie Muzeum Żydów Zamościa i Zamojszczyzny.

[edytuj] Historia

Synagoga została zbudowana w latach 1610-1620, przy ulicy Zamenhofa 9, (dawniej ulicy Żydowskiej). W drugiej połowie XVII wieku dobudowano dwa parterowe babińce. W XVIII wieku dodano przedsionek łączący synagogę z domem kahalnym.

Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali synagogę, urządzając w jej wnętrzu warsztaty stolarskie. W latach 1948-1950 przeprowadzono pierwsze prace remontowe, dzięki którym w 1958 roku przeznaczono budynek na bibliotekę. Druga restauracja budowli była przeprowadzana w latach 1967-1972. W trakcie remontu odbudowano zniszczony przez Niemców babiniec północny oraz dokonano rekonstrukcji attyki, którą rozebrano jeszcze w XVIII wieku. Obecnie, po przeniesieniu biblioteki publicznej do nowego budynku, działa tu muzeum, które w przyszłości ma zostać przekształcone w Muzeum Żydów Zamościa i Zamojszczyzny. Właścicielem synagogi jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

[edytuj] Architektura

Wnetrze z altanową bimą

Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta, w stylu polskiego późnego renesansu. Wejście do głównej sali modlitewnej prowadzi przez piękny kamienny renesansowy portal. Dach jest obtoczony wysokimi grzebieniami attyki. W obniżonej sali głównej zachował się piękny kamienny, renesansowy Aron ha-kodesz, na ścianach i sklepieniach bogata stuikowa i sztukateryjna dekoracja i cenne malowidła, na których widać inskrypcje w języku hebrajskim. Sklepienia udekorowano tzw. typem kalisko-lubelskim. Na sufitach wiszą wielkie zrekonstruowane żyrandole.

Synagoga, widok przedwojenny

Niestety do dnia dzisiejszego nie zachowała się piękna stylizowana, altanowa, kuta bima zwieńczona korony na Torę. Bima była darem Samuela Barzela. Oprócz bimy w synagodze znajdował się bardzo bogaty ruchomy sprzęt liturgiczny oraz dekoracje m.in. dziewięcioramienna menora, puszki bractwa pogrzebowego, ozdobne świeczniki z orłami, pozłacane, srebrne korony, hafty synagogalne z pierwszej połowy XVIII wieku oraz inne.