Projekt internetowej encyklopedii
Z Wikipedii
Projekt internetowej encyklopedii. Idea stworzenia darmowej encyklopedii za pomocą Internetu może być prześledzona od roku 1993, w którym pojawiła się propozycja stworzenia Interpedii. Projekt był planowany jako encyklopedia internetowa, w której każdy mógł edytować jej materiał. Projekt nigdy nie powstał i został wyprzedzony przez ekspansję World Wide Web, rozwój wysokiej jakości wyszukiwarek internetowych oraz obróbkę istniejących materiałów.
Spis treści |
[edytuj] Digitalizacja domeny publicznej
Kluczową gałęzią tej aktywności była digitalizacja starych encyklopedii. W styczniu 1995 wystartował Projekt Gutenberg mający na celu upublicznienie tekstu jedenastej edycji Encyklopedii Britannica (z 1911 roku), ale spór związany z metodami wstrzymał prace nad pierwszym tomem. Z powodu znaków towarowych encyklopedia ta została opublikowana jako Gutenberg Encyclopedia. W 2002 roku tekst wszystkich 28 tomów został opublikowany przez inne źródło na stronie http://1911encyclopedia.org/. Projekt Gutenberg ponownie rozpoczął pracę nad digitalizację tej encyklopedii, lecz na czerwiec 2005 wciąż nie została ona wydana. W tym czasie, przed obliczem rywali takich jak Encarta, ostatnia Britannica została przepisana przez ich wydawców i wydana jako pierwsza encyklopedia na płycie CD, a następnie udostępniona jako serwis internetowy. Innym projektem digitalizacji księgi dostępnej jako domeny publicznej jest projekt prowadzony przez Christian Classics Ethereal Library mający na celu digitalizację Easton's Bible Dictionary (1897). Prawdopodobnie najważniejszym i udanym procesem digitalizacji encyklopedii był projekt Bartleby Project opierający się na Columbia Encyclopedia, Sixth Edition, 2000, która została udostępniona na stronie http://www.bartleby.com/65/ w początku 2000 roku i jest okresowo uaktualniana.
[edytuj] Tworzenie nowych encyklopedii
Inną branżą tej działalności jest tworzenie nowych, wolnych encyklopedii pisanych przez ochotników. W 1991 członkowie grupy usenetowej alt.fan.douglas-adams [1] rozpoczęli projekt polegający na stworzeniu prawdziwej wersji The Hitchhiker's Guide to the Galaxy, fikcyjnej encyklopedii używanej w pracach Douglasa Adamsa. Projekt stał się znany jako Project Galactic Guide. Początkowo projekt miał opisywać jedynie prawdziwe i rzeczowe artykuły, zasada ta została zmieniona tak, aby można było tworzyć artykuły na tematy niewyobrażalne i nierealne. Project Galactic Guide zawiera około 1700 artykułów, lecz od 2000 roku nie dodano do niego żadnego hasła. Prawdopodobnie pośrednią przyczyną tego zastoju było założenie h2g2, bardziej oficjalnego projektu z podobnymi zasadami.
[edytuj] Historia i filozofia encyklopedyzmu
W czasach niemieckiego oświecenia, filozof Leibniz sądził, że encyklopedia powinna zawierać całą ludzką wiedzę. Połączył tą myśl ze swoimi projektami Characteristica universalis i Calculus ratiocinator, czyli potrzebą języka uniwersalnego, dzięki któremu każda osoba zasłużyć się prawdziwie uniwersalnej encyklopedii. Ostatni filozofowie, jak Pombo, powiązali idee Leibniza z projektami internetowych encyklopedii.
[edytuj] Encyklopedie internetowe, które już nie istnieją
- Interpedia
- Nupedia, powolny projekt tworzenia encyklopedii internetowej przez ekspertów. Nupedia została zamknięta 26 września 2003, a większość jej artykułów została przepisana do Wikipedii.
- GNUpedia, inicjatywa, która nie doszła do skutku, lecz miała bardzo interesującą filozofię.
[edytuj] Aktualnie istniejące encyklopedie
- Bulbapedia - encyklopedia Pokémonów, stworzona przez użytkowników strony fanowskiej o Pokémonach, Bulbagarden.
- Consumerium - projekt mający na celu opisanie produktów dostępnych w sprzedaży oraz wzrost roli konsumenta na rynku.
- Enciclopedia Libre - projekt stworzenia hiszpańskiej encyklopedii używając oprogramowania wiki, publikowanej na licencji GFDL.
- Ekşi Sözlük - starszy turecki projekt w założeniach podobny do h2g2.
- Everything2 ma większy zakres artykułów i nie koncentruje się jedynie na tworzeniu encyklopedii. Jej zawartość nie jest dostępna na żadnej licencji copyleft.
- EvoWiki to "Wiki o ewolucji i początkach. Skupia się ona na edukacji ewolucyjnej, częściowo odwołując się do kreacjonizmu i Intelligent Design z perspektywy nauki. Inspirowana przez strony, takie jak talkorigins.org i talkdesign.org, wiki, której celem jest bardziej uzupełnienie niż duplikowanie tych zasobów".
- h2g2 to kolekcja humorystycznym artykułów encyklopedycznych, bazująca na idei The Hitchhiker's Guide to the Galaxy stworzonej przez Douglasa Adamsa. Artykuły nie są dostępne na copyleftowej licencji.
- NeoDex to encyklopedia o Neopets, założona przez członków strony fanowskiej Neopets, Pink Poogle Toy.
- Project Galactic Guide - starszy projekt zainsirowany przez The Hitchhiker's Guide to the Galaxy.
- Rehber Ansiklopedisi - internetowa wersja tureckiej encyklopedii "Yeni Reber Ansiklopedisi", często używana w tureckiej Wikipedii jako źródło informacji. http://kitap.hakikatkitabevi.com/cgi-bin/cgi.exe/rehber?
- SourceWatch (początkowo nazwana Disinfopedia) - projekt mający na celu wyjawianie propagandy.
- Turkcebilgi -- projekt encyklopedii podobnej do Wikipedii w języku tureckim.
- Wikipedia
- Wikitravel - darmowy przewodnik turystyczny, dostępny od czerwca 2003.
- Yellowikis próbuje być dla książek telefonicznych, tym, czym Wikipedia dla Britanniki.
Różne internetowe encyklopedie zajmują się również specjalnie wybranymi dziedzinami (poniżej lista wybranych matematycznych encyklopedii internetowych):
- MathWorld - własnościowy system tworzony w Wolfram Research.
- PlanetMath - darmowa encyklopedia matematyczna oparta o mechanizm wiki. Początkowo tworzona była, by zastąpić MathWorld, który został zamknięty z powodów prawnych. Gdy MathWorld znowu powrócił, PlanetMath nie zostało zamknięte.
