Prawa gejów i lesbijek w Polsce
Z Wikipedii
Chociaż w Polsce nie ma żadnych przepisów prawnych regulujących prawa par homoseksualnych, to jednak pary żyjące w nieformalnym związku – konkubinacie (w tym także pary homoseksualne), mogą korzystać z niektórych praw dostępnych jedynie małżonkom. Wiąże się to oczywiście z nierównym traktowaniem konkubinatów z małżeństwami w niektórych kwestiach. Pary żyjące w nieformalnym związku ponoszą większe koszty finansowe i muszą dokonywać każdorazowo dodatkowych zabiegów formalnych. Chodzi tu między innymi o unormowania podatkowe (podatek od dochodów osobistych, podatek od spadków i darowizn).
[edytuj] Prawa par homoseksualnych w Polsce:
[edytuj] Odwiedziny partnera seksualnego w szpitalu i informacja o stanie jego zdrowia
Artykuł 31 ust. 1 ustawy o zawodzie lekarza z 1996 r. stanowi: Lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.
2. Lekarz może udzielać informacji, o której mowa w ust. 1, innym osobom tylko za zgodą pacjenta.
-
- (Z tą różnicą, że w przypadku małżeństw lekarz „ma obowiązek”, a w przypadku konkubentów „może” udzielać informacji.)
[edytuj] Dostęp do dokumentacji medycznej pacjenta
Artykuł 18 ust. 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej z 1991 r. przewiduje, że placówka udostępnia dokumentację osobie upoważnionej przez pacjenta.
Art. 18. 1. Zakład opieki zdrowotnej jest obowiązany prowadzić dokumentację medyczną osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu.
3. Zakład udostępnia dokumentację, o której mowa w ust. 1: pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez pacjenta.
-
- (Małżonek nie musi posiadać zgody pacjenta na wgląd do dokumentacji medycznej, czy możliwości wypisania kogoś ze szpitala, zakazu dokonywania sekcji zwłok. Natomiast odwiedzać pacjenta w szpitalu może każdy w określonych godzinach niezależnie od stosunków rodzinnych czy orientacji seksualnej. Prawo odwiedzin nie jest regulowane ustawowo, zależy wyłącznie od dobrej woli lekarza.)
[edytuj] Upoważnienie do decydowania w razie choroby partnera
Aby mieć prawo podejmowania decyzji, co do trybu leczenia partnera (i odwrotnie) powinno się sporządzić pełnomocnictwo u notariusza.
[edytuj] Odbiór korespondencji i wynagrodzenia za pracę
Do odbioru korespondencji można upoważnić każdą osobę poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia w urzędzie pocztowym. (plus opłaty).
Do odbioru wynagrodzenia za pracę i innych dochodów wystarczy odpowiednie pełnomocnictwo. (należy je przekazać pracodawcy).
-
- (Małżonkowie mają korzystniejsze warunki wynikające z podstawowego dla prawa administracyjnego domniemania ujętego w Art. 33. § 1. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. (...), jak i § 4. W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony. Ponadto koszty za pełnomocnictwa: pocztowe i administracyjne.)
[edytuj] Dziedziczenie
W testamencie można rozrządzić majątkiem na rzecz każdej osoby. Dziedziczenie testamentowe wyprzedza dziedziczenie ustawowe, gdzie dziedziczy małżonek i najbliżsi krewni (należy sporządzić testament pisemny, albo drogie testamenty: administracyjny lub notarialny).
Polskie prawo spadkowe i zasada zakazu dziedziczenia określonych składników majątkowych pozwala na odziedziczenie części ułamkowej majątku, ale nie można jej wskazać. Istnieje także zachowek, który należy się rodzinie, chyba że zostanie wydziedziczona, a wydziedziczyć kogoś jest trudno. Czy podatek od spadku, który rośnie w miarę oddalania się stopni pokrewieństwa. Osoba obca (partner) zapłaciłby najwyższą IV stawkę. Małżonek przy dziedziczeniu ustawowym obojętnie ilu jest innych spadkobierców (dzieci - bo tylko z dziećmi dziedziczy w równych częściach) zawsze otrzymuje 3/4 majątku wypracowanego - połowa należy mu się ze wspólności ustawowej i połowa połowy majątku męża/żony z zasad dziedziczenia).
W Polsce dodatkowym problemem związanym z dziedziczeniem w parach gejowskich jest stosunek prawa spadkowego do testamentów. Podział majątku osoby zmarłej dokonywany jest na podstawie ustawy, a testament może być dla sądu tylko sugestią. Partner ze związku homoseksualnego nie jest przewidziany w naszym prawie. Nawet jeżeli zmarły zapisze w testamencie majątek drugiemu uczestnikowi związku gejowskiego, to rodzina nieboszczyka może tę decyzję łatwo podważyć. Podobny problem pojawia się przy konkubinatach heteroseksualnych.
[edytuj] Kupno mieszkania czy innych przedmiotów albo dokonywania darowizny
Partner może dokonywać wszelkich czynności prawnych na rzecz drugiego partnera (np. darowizny). Wszelkich czynności mogą również dokonywać wspólnie (np. nabyć mieszkanie, samochód, użytkowanie wieczyste gruntu itp.)
Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 8 października 1997 r. (sygn. I ACa 648/97) orzekł: "Strony (partnerzy homoseksualni), zgodnie ze swoją wolą, mogą nabywać na współwłasność w częściach ułamkowych ruchomości i prawa majątkowe. Są też uprawnieni do przeniesienia udziałów w zgromadzonym już majątku na rzecz współpartnera."
-
- (Jednak stopień bliskości pokrewieństwa decyduje o wysokości podatku od czynności cywilnoprawnych, czy też różne przywileje związane z bliskością i pokrewieństwem, np. zakaz usunięcia z mieszkania, w prawie spółdzielczym nie można odmówić małżonkowi członkostwa po śmierci osoby której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu, itd.
- Należy sporządzić akt notarialny stając się współwłaścicielem. Problem pojawia się w przypadku gdy partnerzy chcą zakupić mieszkanie w spółdzielni mieszkaniowej. Niestety, polskie prawo przewiduje takie uprawnienie tylko dla małżonków.)
[edytuj] Wspólne zamieszkanie
W przypadku zamieszkania bez zameldowania z punktu widzenia prawnego będzie obowiązywać domniemanie, że zawarto umowę użyczenia w formie ustnej.
W przypadku zamieszkania z zameldowaniem, w urzędzie wymagana będzie zgoda (partnera) lub okazanie pisemnej umowy najmu (użyczenia).
[edytuj] Wspólny rachunek bankowy
Prawo bankowe z 1997 r. pozwala na prowadzenie rachunku oszczędnościowego dla kilku osób (tzw. rachunek wspólny), przy czym każda z nich korzysta z uprawnień posiadacza rachunku w granicach określonych w umowie. Niektóre banki oferują otwarcie wspólnego konta bankowego dla osób nie pozostających ze sobą w stosunku pokrewieństwa. Jeśli natomiast jeden partner seksualny posiada rachunek bankowy, może drugiemu udzielić pisemnego pełnomocnictwa do dysponowania kontem.
-
- (Małżonkowie jednak mają tańsze kredyty, czy niższe opłaty za karty.)
[edytuj] Ochrona w prawie ubezpieczeniowym i odszkodowawczym
Partner seksualny, zawierając umowę ubezpieczenia NW (od następstw nieszczęśliwych wypadków – art. 831 par. 1 Kodeksu cywilnego), może wskazać drugiego partnera jako osobę, której zakład ubezpieczeń w razie jego śmierci wypłaci odszkodowanie.
-
- (Zapłaci jednak wyższą stawkę.)
Jeśli partner seksualny poniósł śmierć w wypadku samochodowym, za który odpowiada posiadacz samochodu, sąd może drugiemu partnerowi przyznać rentę, jeżeli zmarły stale i dobrowolnie dostarczał mu środków utrzymania (art. 446 § 3 k.c.).
[edytuj] Ochrona w procesie karnym
Artykuł 185 kodeksu postępowania karnego pozwala sądowi zwolnić od złożenia zeznania lub odpowiedzi na pytania osobę pozostającą z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym, a więc gdy między świadkiem a oskarżonym zachodzi więź emocjonalna lub uczuciowa. Dotyczy to także par homoseksualnych.
-
- (Małżonkowie i bliscy są w ogóle wyjęci z obowiązku składania zeznań. Osoba bliska to nie partner seksualny. Należy wystąpić o zwolnienie do sądu).
[edytuj] Prawo do renty bądź emerytury po zmarłym partnerze
-
- Brak dla par osób tej samej płci.
Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
[edytuj] Prawo do korzyści z pracowniczego funduszu socjalnego
-
- Brak dla par osób tej samej płci.
- Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
[edytuj] Dzieci a możliwość adopcji
Polskie prawo nie daje możliwości adopcji dzieci wspólnie przez pary homoseksualne. Jednak zezwala na adopcje każdej indywidualnej osobie. Tak więc para homoseksualna, nie może adoptować dziecka wspólnie jako para, ale jeden z partnerów może.
[edytuj] Projekt rozwiązań prawnych
Projekt ustawy o „rejestrowanych związkach osób tej samej płci”, (już nie „rejestrowanych związkach partnerskich”), przewiduje w swoim zakresie wszystkie wyżej wymienione prawna, a także szereg innych praw głównie o charakterze ekonomicznym, między innymi – prawo imigracyjne, możliwość odwiedzania partnera w zakładzie karnym, prawo do pogrzebu i odprawy pośmiertnej, możliwość wspólnego mieszkania we współdzieli, możliwość utworzenia wspólnoty majątkowej, a także w zakresie uprawnień członków rodziny żołnierza odbywającego czynną służbę wojskową, czy obowiązek alimentacyjny, po wyrejestrowaniu związku, (bez prawa do adopcji dzieci). Wejście w życie tej ustawy oszczędziło by partnerom koniecznych formalności, czy wyższych kosztów związanych z korzystaniem z tych praw. A także przyznała by te prawa partnerom, których jeszcze nie posiadają.
Celem ustawy o "rejestrowanych związkach osób tej samej płci" jest ochrona wspólnego dorobku osób żyjących w trwałych związkach homoseksualnych oraz ochrona interesów osób trzecich wchodzących w stosunki prawne z takimi osobami.
[edytuj] Zobacz też
- Sytuacja homoseksualistów w Polsce
- Sytuacja homoseksualistów na świecie
- Nasza Sprawa
- Warszawski Ruch Homoseksualny
- Kampania Przeciw Homofobii
- Lambda Warszawa
- Międzynarodowe Stowarzyszenie Gejów i Lesbijek na Rzecz Kultury w Polsce
- Fundacja Kultura dla Tolerancji
