Order św. Aleksandra Newskiego

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Order św. Aleksandra Newskiego (Opдeнъ cв. Aлeкcaндpa Heвcкoгo) był do roku 1917 wysokim odznaczeniem Imperium Rosyjskiego. W hierarchii carskich orderów znajdował się wraz z orderem św. Katarzyny na drugim miejscu po orderze św. Andrzeja. Obecnie jest jednym z orderów domowych b. panującej dynastii Romanow.

[edytuj] Historia

Order św. Aleksandra Newskiego (brylantowany)

Gwiazda orderowa

Już w roku 1710 car Piotr Wielki zapragnął rozwinąć kult św.księcia Aleksandra Newskiego i wzniósł w tym celu monastyr (Ławrę) pw. Aleksandra Newskiego w Sankt Petersburgu. W roku 1724 przeniesiono relikwie świętego z Władimira do nowej stolicy Rosji i car przy tej okazji ustanowił jednoklasowy order jego imienia, nie zdążył już jednak wydać statutów i przeprowadzić nadania nowego odznaczenia. Pierwszych nadań dokonała caryca Katarzyna I 26 maja 1725 roku, w dzień zaślubin swej córki Anny Pietrowny z holsztyńskim księciem Karolem Fryderykiem, który tego samego dnia ustanowił holsztyński (później carski) Order św. Anny. Order św. Aleksandra Newskiego otrzymał statuty dopiero w r. 1797 za panowania cara Pawła I, który mu przydzielił zaszczytne drugie miejsce w systemie orderów carskich. Posiadanie orderu aleksandrowskiego (lub Orła Białego) było warunkiem nadania orderu św. Andrzeja. Kawalerowie tego odznaczenia nosili św. Aleksandra na szyi. Nadawany był zarówno za zasługi cywilne jak i wojskowe.

[edytuj] Insygnia

Insygniami orderu są krzyż i gwiazda. Krzyż jest typu krzyża maltańskiego, wykonany w złocie i emaliowany na czerwono. Medalion środkowy awersu zawiera wizerunek świętego w złotej zbroi, na koniu, medalion rewersu to ukoronowany monogram Aleksandra Newskiego. Między ramionami krzyża znajdują się ukoronowane dwugłowe orły rosyjskie typu kolistego. W XVIII wieku zamiast emalii pokrywano krzyż czerwonym szkłem, orły miały rozpostarte skrzydła i trzymały w szponach wiązki błyskawic i wieńce laurowe. Gwiazda orderu jest srebrna i ośmiopromienna i posiada w środku okrągły medalion z (łacińskim) monogramem świętego S A (Sanctus Alexander), otoczony dewizą orderu ЗA TPYДЫ И OTEЧECTBO. Za zasługi wojskowe nadawano order ze złotymi mieczami, które na krzyżu były podkładane pod orły między jego ramionami, a na gwieździe w formie skrzyżowanej pod środkowym medalionem. Jako dowód wyjątkowej łaski cara order nadawany był z brylantami, którymi pokrywano orły krzyża i całą gwiazdę. Na krzyżu ozdabiano nimi orły oraz otoczkę medalionu środkowego. Order nadawano także niechrześcijanom, przy czym w medalionie awersu i gwiazdy umieszczano carskiego orła zamast figury i monogramu św. Aleksandra. Noszony był na purpurowej wstędze z lewego ramienia na prawy bok. Świętem orderu był 30 sierpnia (starego stylu) – 11 września.

Pozbawiony carskich koron na orłach order był nadawany również przez rząd Aleksandra Kiereńskiego jako najwyższe odznaczenie państwowe.