Nitrowanie
Z Wikipedii
Nitrowanie to reakcja chemiczna polegająca na substytucji atomu wodoru (lub rzadziej innego jednowartościowego podstawnika) grupą nitrową NO3 wyniku nitrowania tworzą się związki nitrowe.
Związki aromatyczne nitruje się zwykle za pomocą mieszaniny nitrującej. Powstający w niej elektrofilowy kation nitroniowy (NO2+) atakuje pierścień aromatyczny nitrowanego związku. Np. przy działaniu mieszaniną nitrującą na benzen zachodzi następująca reakcja:
- C6H6 + NO2+ → C6H5NO2 + H+
W zależności od warunków reakcji i proporcji mieszaniny nitrującej z powstałego nitrobenzenu mogą się następnie w analogiczny sposób tworzyć pewne ilości dinitrobenzenu i trinitrobenzenu. Nie da się przyłączyć więcej niż trzech grup nitrowych do pojedynczego pierścienia aromatycznego. Niektóre podstawniki (np. grupa aminowa lub hydroksylowa) znacznie ułatwiają podstawienie elektrofilowe, dlatego np. w wyniku działania mieszaniną nitrującą na fenol można otrzymać stosunkowo czysty trinitrofenol (kwas pikrynowy).
Nitrowanie alkanów przeprowadza się zwykle działając parami kwasu azotowego na nitrowany związek w temp. 300 - 500 °C.
Nitrowaniem często nazywa się też niezbyt poprawnie estryfikację mieszaniną nitrującą np. gliceryny czy celulozy, w wyniku której powstają odpowiednie azotany.
