Montjuïc

Z Wikipedii

Montjuïc tłumaczy się jako Wzgórze Żydów ze średniowiecznego języka katalońskiego lub przekręcone z łaciny Mons Jovicus (Wzgórze Jowisza).

Nazwę tą można spotkać w kilku miejscach obszaru języka katalońskiego. Montjuïc znajduje się w katalońskich miastach takich jak Barcelona i Girona, a także na Minorce. W języku hiszpańskim zapisuje się zazwyczaj jako Montjuich (dawna katalońska pisownia przed zmianami wprowadzonymi przez Pompeu Fabrę).

Barcelońskie Montjuïc jest szerokim i niewysokim wzgórzem ze stosunkowo płaskim szczytem. Wznosi się w południowo-zachodniej części centrum. Wschodnia część Montjuïc jest praktycznie pionowym klifem, dzięki czemu z góry jest świetny widok na port znajdujący się u stóp wzgórza. Szczyt Montjuïc (173 m n.p.m.) był siedzibą różnego rodzaju fortyfikacji, z których najnowsza (zamek Castell de Montjuïc) znajduje się tam do dziś. Forteca pochodzi głównie z XVII wieku (posiada dodatki z XVIII wieku). W 1842 tutejszy garnizon, lojalny władzy w Madrycie, ostrzeliwał niektóre części miasta po rozruchach. Forteca była wykorzystywana jako więzienie, często przetrzymujące więźniów politycznych, aż do czasów generała Franco. Dokonano tu licznych egzekucji. W 1897 miało tu miejsce zdarzenie znane jako Els processos de Montjuïc, które przyspieszyło egzekucję zwolenników anarchii. Efektem były surowe represje względem robotników walczących o swoje prawa. W czasie hiszpańskiej wojny domowej przeprowadzano tu egzekucje zarówno republikan jak i narodowców. W 1940 został tu stracony kataloński polityk - Lluís Companys i Jover.

Naturalnie zadrzewione zbocza Montjuïc były tradycyjnie wykorzystywane jako teren pod pola uprawne i do wypasu zwierząt przez mieszkańców okolicznego Ciutat Vella. W latach 90. XIX wieku lasy zostały częściowo wycięte, tworząc miejsce pod przyszłe parki. W 1929 Montjuïc zostało wybrane jako teren dla wystawy światowej. Wtedy rozpoczęto tu pierwszą budowę na dużą skalę. Budynki z tamtej akcji stojące do dziś to Palau Nacional, Stadion Olimpijski (Estadi Olímpic), kompleks fontann Font Màgica oraz schody prowadzące od alei Avenida de la Reina Maria Cristina do Palau Nacional (wzdłuż fontann, przez Plaça del Marquès de Foronda oraz Plaça de les Cascades). Poble Espanyol ("Hiszpańska wioska") składająca się z różnych budynków w różnych stylach hiszpańskiej architektury również istnieje do dziś. Znajduje się w zachodniej części wzgórza. U stóp Montjuïc znajduje się pawilon barceloński, dzieło Miesa van der Rohe. Znajdujący się niedaleko Plaça del Marquès de Foronda budynek został zburzony w 1930 i odbudowany w roku 1988.

W 1929 ukończono budowę Stadionu Olimpijskiego, na którym miały być zorganizowane alternatywne, antyfaszystowskie Igrzyska Olimpijskie w roku 1936, jako opozycja dla letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie. Plany te upadły po wybuchu hiszpańskiej wojny domowej. Estadi Olímpic służy jako macierzysty stadion drużyny Espanyol Barcelona. Drużyna ma przenieść się na inny stadion w centrum Barcelony, jednak przeprowadzka jest z roku na rok odkładana, ponieważ nowy stadion nie jest ukończony.

Drogi na zboczach od strony miasta były swego czasu torem Formuły 1 - Circuit de Montjuïc. Grand Prix Hiszpanii odbywało się tu czterokrotnie. W trakcie wyścigu w 1975 samochód Rolfa Stommelena wpadł w trybuny, zabijając pięciu widzów. Po tym wypadku Formuła 1 nie powróciła więcej na Montjuïc.

Montjuïc było miejscem rozgrywania kilku dyscyplin letnich Igrzysk Olimpijskich w Barcelonie w 1992. Centralnym punktem był w znacznym stopniu odnowiony Estadi Olímpic Lluís Companys, któremu przy tej okazji zmieniono nazwę. Posiadający 65.000 miejsc stadion był miejscem ceremonii otwarcia i zamknięcia olimpiady oraz dyscyplin lekkoatletycznych. Dookoła niego zbudowano Anella Olímpica ("Pierścień Olimpijski") - budynki takie jak Institut Nacional d'Educació Física de Catalunya (centrum teorii sportu), Piscines Bernat Picornell (basen olimpijski) oraz zaprojektowana przez Santiago Calatravę rzucająca się w oczy wieża telekomunikacyjna.

Bogato zdobiony Palau Nacional jest siedzibą Narodowego Muzeum Sztuki Katalońskiej (Museu Nacional d'Art de Catalunya) posiadającego szerokie zbiory malarstwa i rzeźby katalońskiej.

Na szczyt Montjuïc można dostać się kolejką linową. Część zbocza wzgórza pokryta jest dobrze utrzymanymi parkami i ogrodami. Montjuïc jest powszechnie wykorzystywane do kolarstwa amatorskiego.