Marcin Giersz
Z Wikipedii
Marcin Giersz, także Gerss (ur. 23 października 1808 w Kowalkach, powiat gołdapski, zm. 25 marca 1895 w Lecu, obecnie Giżycko), mazurski nauczyciel, pisarz i wydawca.
Pochodził z rodziny chłopskiej. Po ukończeniu seminarium nauczycielskiego w Karalne koło Wystruci był nauczycielem w Mikołajkach, Szestnie i Sterławkach Wielkich. Marcin Giersz był postacią kontrowersyjną - z jednej strony uwazany był za germanizatora, m.in. występował przeciw Gustawowi Gizewiuszowi w jego walce o język polski na Mazurach, a z drugiej strony przyczynił się do utrwalenia języka polskiego właśnie na Mazurach. Giersz uważał się za Mazura - nie Polaka i nie Niemca. W pracach swoich gloryfikował Hohenzollernów zacierając odrębności miedzy Mazurami a Niemcami i jednocześnie publikował utwory Kochanowskiego, Reja, Krasickiego czy Mickiewicza. W artykułach jego były prezentowane też takie postacie jak Kościuszko, Sobieski i inni. Giersz atakowany był przez Polaków z Wielkopolski za lojalistyczna postawę wobec państwa pruskiego i potępiany przez Niemców za zdradę. Za Marcinem Gierszem ujmował się Wojciech Kętrzyński, który rozumiał specyfikę mazurską. Wydawane przez Giersza w języku polskim gazeta, kalendarze i śpiewniki przetrwały w mazurskich chatach do czasów współczesnych.
Marcin Giersz zmarł 25 marca 1895 w ówczesnym Lecu - Giżycku.
