Ludwik Finkel
Z Wikipedii
Ludwik Michał Emanuel Finkel (ur. 20 marca 1858 w Bursztynie, zm. 24 października 1930 we Lwowie), historyk polski, bibliograf, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego.
Był synem Jakuba (adiunkta sądowego) i Anny z Warnickich. Uczęszczał do szkoły ludowej w Grzymałowie, następnie do gimnazjum w Tarnopolu; w latach 1877-1881 studiował historię, filozofię i historię literatury na Uniwersytecie Lwowskim, m.in. pod kierunkiem Aleksandra Hirschberga, Juliana Ochorowicza i Romana Pilata. Na podstawie pracy Marcin Kromer, historyk polski XVI wieku obronił w 1882 doktorat filozofii na Uniwersytecie Lwowskim; uzupełniał studia na uniwersytetach w Berlinie (m.in. pod kierunkiem Theodora Mommsena) i w Paryżu (1882-1884). Pracował przez krótki czas jako asystent w Archiwum Akt Grodzkich i Ziemskich we Lwowie, w 1885 został wykładowcą historii nowożytnej Polski i powszechnej oraz historii literatury polskiej w Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach; w 1886 habilitował się. Pozostawał związany z akademią w Dublanach do 1899, ale już w 1892 podjął pracę na Uniwersytecie Lwowskim jako profesor nadzwyczajny i kierownik Katery Historii Austriackiej. W 1899 został profesorem zwyczajnym, pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego (1901/1902), prorektora (1912/1913), rektora (1911/1912); w 1918 objął Katedrę Historii Nowożytnej, którą kierował do końca życia. W 1900 zainicjował działalność Powszechnych Wykładów Uniwersyteckich we Lwowie.
Od 1900 był członkiem-korespondentem AU (późniejszej PAU), od 1910 jej członkiem czynnym; od 1888 brał udział w pracach Komisji Historycznej AU. Należał także do Towarzystwa Historycznego we Lwowie (1890-1903 sekretarz, 1914-1923 prezes), Towarzystwa Naukowego we Lwowie (1920 członek czynny), Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1928 członek honorowy); był członkiem-korespondentem Muzeum w Rapperswilu (1900) oraz prezesem Macierzy Polskiej. Uniwersytet Wileński uhonorował go doktoratem honoris causa w 1927, otrzymał ponadto Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta (1927) oraz Medal Polskiego Towarzystwa Historycznego "Za Bibliografję Historji Polskiej"; w ten sposób wyróżniono najbardziej znaczącego dzieło Finkela.
Prace nad Bibliografią historii Polski Ludwik Finkel zainicjował w połowie lat 80. XIX wieku wspólnie z Henrykiem Sawczyńskim. Pierwszy tom ukazał się w 1891, tom trzeci - w 1906. Bibliografia obejmowała materiały źródłowe oraz prace naukowe, dotyczące dziejów Polski do 1815, opublikowane do 1900; było to łącznie 34305 pozycji. Ponadto Finkel zajmował się w pracy naukowej dziejopisarstwem Marcina Kromera, polityką zagraniczną ostatnich Jagiellonów, historią Uniwersytetu Lwowskiego. Badał twórczość Mikołaja Sępa Szarzyńskiego oraz poetów romantycznych, przygotował krytyczne wydanie kroniki Galla Anonima. Brał udział w zjazdach polskich historyków i historyków literatury, dokonał analizy dorobku wszystkich Zjazdów Historyków Polskich do 1925.
Do grona jego uczniów należeli m.in. Natalia Gąsiorowska, Kazimierz Hartleb, Stanisław Kot, Henryk Mościcki. Wysoko dorobek Finkela oceniał Oswald Balzer.
Ogłosił ponad 300 prac. Był redaktorem "Kwartalnika Historycznego" i pisma "Muzeum", a już w czasach szkolnych kierował kółkiem samokształceniowym "Echo Wolności" i redagował tygodnik "Echo" (1875-1877). Niektóre publikacje:
- Poselstwa Jana Dantyszka (1879)
- Elekcja Leszczyńskiego w roku 1704 (1884)
- Okopy św. Trójcy (1889)
- Napad Tatarów na Lwów w roku 1695 (1890)
- Konstytucja 3 Maja (1891)
- Księstwo warszawskie (1893)
- Historya Uniwersytetu Lwowskiego (1894, 2 tomy, ze Stanisławem Starzyńskim)
- O tzw. metodzie regressywnej w nauczaniu historyi (1894)
- Elekcja Zygmunta I (1910)
- O sprawie udziału lenników w elekcjach jagiellońskich (1913)
- Pojęcie, zakres i zadania dziejów powszechnych (1931)
Źródła:
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983