Krezus
Z Wikipedii
Krezus, Krojsos (?-546 p.n.e. lub później) był ostatnim królem Lidii, kraju na zachodzie Azji Mniejszej. Pochodził z dynastii Mermnadów. Był synem Alyattesa. Objął tron około 560 roku p.n.e.. Był mecenasem poetów, uczonych i filozofów, których chętnie gościł na swoim dworze.
Podbił miasta greckie leżących na zachodnim skraju Azji Mniejszej (Jonia), ale sam został podbity przez ich kulturę. Na wschodzie rozszerzył terytorium Lidii do rzeki Halys (obecnie Kizilirmak).
Żądny sławy, wszczął w 547 p.n.e. wojnę z królem Persji Cyrusem Wielkim. Pretekstem do jej wypowiedzenia było trzymanie przez Cyrusa w niewoli Astyagesa ostatniego króla Medów i szwagra Krezusa. W celu przeciwstawienia się Cyrusowi szukał przymierza z Babilonią i Egiptem, ale kraje te niezbyt paliły się do wojny z perskim władcą. W dodatku po stronie Cyrusa opowiedziała się Cylicja, odcinając je od Lidii.
Grecki historyk Herodot pisze, że przed rozpoczęciem wojny Krezus zapytał się wyroczni delfijskiej, której prawdomówność wcześniej sprawdził, czy ma wyprawić się przeciwko Persom. Otrzymał odpowiedź, że jeżeli wyprawi się na Persów, to zniweczy wielkie państwo. Pewien, że zniweczy państwo Cyrusa lidyjski król obdarował Delfy wielkimi bogactwami.
Krezus przekroczył w 547 p.n.e. graniczną rzekę Halys. Cyrus odparł najazd w nierozstrzygniętej bitwie pod Pterią. Jako że zbliżała się zima, Krezus rozpuścił wojsko do domu, zgodnie z ówczesnymi zwyczajami. Cyrus nie przejął się jednak zimą, pomaszerował pod Sardes i zajął zaskoczone miasto po 14 dniach oblężenia.
Losy Krezusa po upadku miasta nie są jasne. Według Herodota żył on jeszcze wiele lat na dworze Cyrusa, a potem Kambyzesa, i był ich doradcą. Wielu historyków wątpi jednak w prawdziwość tej relacji. Zgodnie z inną wersją, w obliczu klęski król rzucił się w płomienie. Jako, że czyn taki jest dość powszechny w legendach i mitologiach, ta wersja również nie jest przekonująca.
Skarby, gromadzone przez Krezusa w Sardes z kopalń złota i wymuszonych danin (m.in. od miast greckich Azji Mniejszej), stały się przysłowiowe. Jego imię jest obecnie synonimem bogacza.
