Kanał Augustowski
Z Wikipedii
Kanał Augustowski to system wodny łączący drogą okrężną dopływy Wisły z Bałtykiem poprzez dopływy Niemna, z pominięciem dolnego biegu Wisły.
Spis treści |
[edytuj] Historia powstania Kanału Augustowskiego
Drogi wodne były kluczowe dla gospodarki wielu krajów przed rozwojem kolei w XIX wieku. W dobie rewolucji przemysłowej we wczesnych latach XIX wieku powstała konieczność szukania połączeń śródlądowych. Rozwój techniki inżynieryjnej na świecie spowodował budowanie kanałów, czyli sztucznych połączeń wodnych wykorzystujących istniejące naturalne ciała wodne.
W Królestwie Polskim po uzyskaniu dużej autonomii (rząd, parlament, wojsko), w latach 1815-1830 nastąpił intensywny rozwój przemysłu i ekspansja gospodarcza. Najpoważniejszym problemem stał się eksport towarów, spławianych Wisłą do Gdańska. . Po wprowadzeniu przez Prusy w 1823 represyjnych ceł (opłaty na niektóre towary, np. żyto i jęczmień wzrosły sześciokrotnie, na owies trzynastokrotnie) minister skarbu Franciszek Ksawery Drucki- Lubecki postanowił wybudować kanał żeglowny z pominięciem Pomorza. Roboty miały wykonywane przez Polaków (dorzecza Wisły i Niemna) i Rosjan (dorzecza Niemna i Windawy).
[edytuj] Historia budowy
Kanał został zaprojektowany w 1824 przez gen. Ignacego Prądzyńskiego. Budowa rozpoczęła się w 1825 i prowadzona była przez Wojskowy Korpus Inżynierów. Pracami kierował początkowo Prądzyński (do 1826), później gen. Jan Chrzciciel de Grandville Malletski (do 1830). Prace zostały przerwane z powodu wybuchu powstania listopadowego,a wojska rosyjskie budujące Kanał Windawski skierowano do walki z powstańcami. Po klęsce powstania listopadowego Rosja zlikwidowała autonomię Królestwa Polskiego i w związku z tym zmieniła się koncepcja budowy kanału. W latach 1833- 1839 zrealizowano go tylko na odcinku od Biebrzy do Niemna; budowę prowadził wówczas hydrotechnik Teodor Urbański. Wśród budowniczych Kanału znajdują się , m.in. Jerzy Arnold, Tadeusz Edward Bieliński, Michał Horain, Wojciech Korczakowski, Jan Paweł Lelewel i Feliks Pancer, August Szulz(Jussuf-aga).
[edytuj] Dane ogólne
Długość kanału: 101 km, w tym 82 km w granicach Polski. Kanał, oprócz śluz, tworzą:
- rzeka Netta
- rzeka Czarna Hańcza
- Jeziora augustowskie
[edytuj] Śluzy
W ramach kanału Augustowskiego wybudowano 18 śluz. Obecnie w granicach Polski znajduje się 14 śluz. Śluzy pozwalają przenieść statki o:
- 15 m na odcinku od Biebrzy do Augustowa
- 41 m na odcinku od Augustowa do Niemna
Z powodu braku regulacji Biebrzy i Narwi obecnie kanał nie jest skomunikowany z innymi drogami wodnymi w Polsce.
Śluzy od rzeki Biebrzy:
- Dębowo
- Sosnowo
- Borki
- Białobrzegi
- Augustów
- Przewięź
- Swoboda
- Gorczyca
- Paniewo
- Perkuć
- Mikaszówka
- Sosnówek
- Tartak
- Kudrynki
- Kurzyniec
- Wołkuszek
- Dąbrówka
- Niemnowo