Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych

Z Wikipedii

Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych (ang. United States House of Representatives) organ ustawodawczy, izba niższa Kongresu Stanów Zjednoczonych.

Spis treści 1 Wybór członków Izby Reprezentantów 1.1 Prawa wyborcze 1.2 Nominowanie kandydatów 1.3 Zmiany w ilości przedstawicieli i gerrymadelizm 2 Kadencja i obrady 3 Organy 3.1 Speaker 3.2 Obecne kierownictwo Izby 3.3 Nowe kierownictwo izby (od stycznia 2007) 3.4 Komisje 4 Pozycja ustrojowa 4.1 Uprawnienia legislacyjne 4.2 Uprawnienia ustrojodawcze 4.3 Uprawnienie sądownicze i śledcze 4.4 Uprawnienia kontrolne 4.5 Uprawnienie elekcyjne 5 Wyniki ostatnich wyborów do Izby Reprezentantów 6 Obecny układ miejsc w Izbie 7 Bibliografia 8 Strony WWW

[edytuj] Wybór członków Izby Reprezentantów

[edytuj] Prawa wyborcze

Członkowie Izby Reprezentantów wybierani są w wyborach powszechnych, w okręgach jednomandatowych. Czynne prawo wyborcze posiadają obywatele amerykańscy, którzy ukończyli 18 rok życia. Konieczna jest dobrowolna rejestracja w spisie wyborców. Bierne prawo wyborcze przysługuje obywatelom amerykańskim, którzy posiadają obywatelstwo, od co najmniej 7 lat, zamieszkują w stanie, z którego kandydują i ukończyli 25 rok życia.

[edytuj] Nominowanie kandydatów

Kandydaci do Izby Reprezentantów nominacje partyjne uzyskują w większości stanów w wyniku prawyborów (w 47 z 50 stanów). Kandydaci pochodzą niemal wyłącznie z ramienia Partii Republikańskiej lub Partii Demokratycznej.

[edytuj] Zmiany w ilości przedstawicieli i gerrymadelizm

Ilość członków Izby Reprezentantów wybierana przez poszczególne stany może ulegać zmianie. Po przeprowadzanym co 10 lat spisie ludności dokonuje się każdorazowo nowego podziału mandatów na poszczególne stany oraz wytycza nowe granice okręgów wyborczych. Każdy stan jednak musi mieć co najmniej jednego przedstawiciela w Izbie Reprezentantów. Najwięcej przedstawicieli w Izbie posiada obecnie stan Kalifornia – 53.

Konstytucja USA stanowi w art. I § 2, że na każdych 30.000 obywateli nie może przypadać więcej niż jeden przedstawiciel. Obecna liczba członków Izby – 435, ustaliła się w roku 1911. Okresowo uległa podniesieniu w 1959 roku po przyjęciu nowych stanów - Hawajów i Alaski - do 437, ale w roku 1963 powrócono do liczby 435 przedstawicieli.

Poza członkami zwykłymi, w Izbie zasiadają też Delegaci (delegates) i Komisarze Rezydenci (ang. Resident Commissioners). Reprezentuja oni Dystrykt Federalny Columbia i terytoria zależne USA: Samoa, Wyspy Dziewicze i Guam. Mogą oni brać udział w debatach i głosować w komisjach, nie mogą jednak głosować podczas posiedzeń Izby.

Podczas dokonywania zmian granic okręgów wyborczych często dochodzi do manipulacji tak, aby zapewnić maksymalne poparcie w danym okręgu dla rządzącej partii. Zjawisko to nazywa się gerrymanderyzmem, od nazwiska Elbridge’a Gerry'ego, wiceprezydenta USA w latach 1813-14.

[edytuj] Kadencja i obrady

Kadencja Izby Reprezentantów trwa 2 lata. Izba zgodnie z Konstytucją USA obraduje, co najmniej raz w roku. W praktyce w trakcie kadencji odbywają się dwie sesje trwające od stycznia do lipca. Sesja może ulec przedłużeniu, co w praktyce z powodu dużej ilości spraw zdarza się dość często.

[edytuj] Organy

[edytuj] Speaker

Przewodniczący Izby Reprezentantów nazywany jest Speakerem (Spikerem). Wybierany jest przez partię posiadającą większość w Izbie i z niej się wywodzi. Na mocy Ustawy o Sukcesji Prezydenckiej (Presidential Succesion Act) z 1947 r., Speaker Izby jest drugą po wiceprezydencie osoba, która przejmuje obowiązki Prezydenta USA w wypadku gdyby nie mógł ich podjąć wiceprezydent.

Obecnie funkcję Speakera Izby pełni: J. Dennis Hastert z Partii Republikańskiej (Stan Ilinois)

[edytuj] Obecne kierownictwo Izby

Urzędujące do 3 stycznia 2007

J. Dennis Hastert (R-Illinois) - Spiker Izby	John Boehner (R-Ohio) - Lider większości	Nancy Pelosi (D-Kalifornia) - Lider mniejszości	Roy Blunt (R-Missouri) - Zastępca lidera/rzecznik dyscyplinarny większości
Steny Hoyer (D-Maryland) - Zastępca lidera/rzecznik dyscyplinarny mniejszości

[edytuj] Nowe kierownictwo izby (od stycznia 2007)

Nancy Pelosi (D-Kalifornia) - Spiker Izby (elekt)

Steny Hoyer (D-Maryland) - Lider większości (elekt)

John Boehner (R-Ohio) - Lider mniejszości (najprawdopodobniej)

Zastępcy przywódców i rzecznicy dyscyplinarni jeszcze nie wyłonieni

[edytuj] Komisje

Ukształtowała je praktyka działalności Izby pomimo tego, że nie są przewidziane w Konstytucji. Są to pomocnicze ciała kolegialne, których zadaniem jest opiniowanie i praca nad projektami przedłożonymi Izbie. Kierownictwo nad komisjami obejmują przedstawiciele partii posiadającej większość w Izbie. Najczęściej właśnie w komisjach ma miejsce działalność lobbyingowa.

Największą z komisji jest Komisja Ogólna w której skład wchodzą wszyscy członkowie Izby. Poza tym działa 20 komisji stałych, które zakresem kompetencji obejmują różne obszary życia (np Komisja ds. Rolnictwa, Komisja ds. Spraw zagranicznych). Komisje stałe mają uprawnienia do kontroli działań rządu w obszarze swojej działalności. W tym celu mogą zwoływać posiedzenia, na których posiadają uprawnienia do przesłuchiwania świadków pod groźbą odpowiedzialności karnej.

Oprócz tego istnieje Komisja do spraw wywiadu. Nie jest ona jednak zaliczana do komisji stałych.

Izba może tworzyć również wespół z Senatem "wspólne komisje" (joint committees) oraz "komisje uzgadniające" (conference committees). Tworzone są też komisje zadaniowe do zbadania określonych zagadnień.

Komisje dzielą się na podkomisje.

[edytuj] Pozycja ustrojowa

[edytuj] Uprawnienia legislacyjne

Izba Reprezentantów stanowi wraz z Senatem podstawowe źródło obowiązującego prawa krajowego (federalnego). Projekt ustawy może wnieść każdy z członków izby. Projekty ustaw mogą być autorstwa członków Izby lub pochodzić od administracji prezydenckiej. Zgodnie z Konstytucją Izbie przysługuje wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej w kwestiach podatkowych. Jako skutek takiego rozwiązania przyjmuje się także zwyczajowo wyłączność inicjatywy Izby w kwestiach ustawodawstwa związanego z wydatkami publicznymi (tzw. uprawnienia apriopriacyjne)

[edytuj] Uprawnienia ustrojodawcze

Izba jako część Kongresu ma prawo do dokonywania zmian w Konstytucji. Aby zmiany weszły w życie muszą uzyskać poparcie 2/3 członków każdej z izb a następnie zgodę 3/4 legislatur stanowych.

[edytuj] Uprawnienie sądownicze i śledcze

Izba formułuje oskarżenie, które zapoczątkowuje proces impeachmentu tzn. Odsunięcia od władzy Prezydenta.

Komisje Izby posiadają uprawnienia dochodzeniowo-śledcze. Mogą wzywać pracowników administracji na przesłuchania i prowadzić własne śledztwa.

[edytuj] Uprawnienia kontrolne

Większość uprawnień kontrolnych nie należy tylko do Izby Reprezentantów, ale do Kongresu jako całości. Do takich uprawnień możemy zaliczyć:

• publiczne przesłuchania przed komisjami,
• zawarte w wielu ustawach prawo weta pozwalające wstrzymanie określonych działań organów administracji,
• decydowanie o przyznaniu funduszy na działalność agend rządowych,
• postępowania wyjaśniająco-kontrolne wykonywane przez Biura Generalnych Inspektorów (IGS),
• okresowe raporty organów władzy wykonawczej (ich przedkładanie jest zastrzeżone w poszczególnych Ustawach),
• opracowania wykonywane przez pomocnicze organy Kongresu (Biuro Analiz Kongresowych, Kongresowe Biuro Budżetowe),
• analizy poszczególnych członków Kongresu dotyczące działania administracji

[edytuj] Uprawnienie elekcyjne

Zgodnie z XII poprawką do Konstytucji Izba dokonuje wyboru Prezydenta w przypadku, gdy żaden z kandydatów nie uzyska większości w Kolegium Elektorskim. Wybór jest dokonywany spośród trzech kandydatów z najwyższą liczba głosów elektorskich. Głosy liczone są stanami, każdemu stanowi przysługuje jeden głos.

[edytuj] Wyniki ostatnich wyborów do Izby Reprezentantów

Wyniki wyborów do Izby Reprezentantów z 2 listopada 2004
Partie	Miejsca	Ilość Głosów
2002(1)	2004	+/-	Udział %	Głosów	%	Zmiana
Partia Republikańska	229	232	+3	53.3%	55,713,412	49.2%	-0.4%
Partia Demokratyczna	204	202	-3	46.4%	52,745,121	46.6%	+1.6%
Kandydaci niezależni	1	1	0	0.2%	674,202	0.6%	+0.1%
Libertarian Party	-	-	-	-	1,040,465	0.9%	-0.5%
Green Party	-	-	-	-	331,298	0.3%	-0.1%
Independence Party	-	-	-	-	246,070	0.2%	0.0%
Working Families Party	-	-	-	-	145,979	0.1%	N/A
Constitution Party	-	-	-	-	132,613	0.1%	0.0%
Reform Party	-	-	-	-	85,539	0.1%	+0.1%
Other parties	-	-	-	-	2,063,606	1.8%	-0.8%
Total	435	435	0	100.0%	113,192,286	100.0%	–
Źródło: Election Statistics - Office of the Clerk
(1) Wakat z powodu śmierci Patsy Mink (D-Hawaii).

[edytuj] Obecny układ miejsc w Izbie

Przynależność	Członków	Delegatów lub Komisarzy Rezydentów
Partia Republikańska	231	1
Partia Demokratyczna	201	4
Niezależni	1	-
Miejsca wakujące	2*	-
Razem	435	5
* New Jersey's 13 okręg wyborczy, wakat od 16.01.2006.
* Texas's 22 okręg wyborczy, wakat od 09.06.2006.

[edytuj] Bibliografia

• pod red. E. Gdulewicz, Ustroje państw współczesnych, Lublin 2002;
• Antoszewski A., Herbut R., Systemy polityczne współczesnego świata, Gdańsk 2001;
• Gdulewicz E., Kręcisz W., Orłowski W., Skrzydło W., Zakrzewski W., Ustroje państw współczesnych, Lublin 2000;
• pod red. A. Jamroza, Systemy polityczne rozwiniętych państw kapitalistycznych, Warszawa 1989.

[edytuj] Strony WWW

Strona Izby Reprezentantów

Strona obecnego Speakera Izby