Gwiazdy zmienne typu RR Lyrae
Z Wikipedii
Gwiazdy typu RR Lyrae to gwiazdy zmienne pulsujące, olbrzymy typu widmowego od A do F, o okresach pulsacji od 0,2 do 1,2 dnia i amplitudach zmian blasku od 0,2 do 1,5 wielkości gwiazdowych. Gwiazdy typu RR Lyrae należą do populacji II, występują więc w gromadach kulistych i w halo galaktycznym. Ich wiek wynosi ponad 10 miliardów lat.
Wyróżnia się kilka rodzajów gwiazd typu RR Lyrae: RRab - gwiazdy pulsujące w podstawowym modzie radialnym, RRc - gwiazdy pulsujące w pierwszym modzie wzbudzonym (owertonie), RRd - gwiazdy dwumodalne, pulsujące jednocześnie w modach radialnych podstawowym i pierwszym wzbudzonym. Od niedawna klasyfikuje się gwiazdy RR Lyrae z najkrótszymi okresami jako typ RRe - gwiazdy pulsujące w drugim modzie wzbudzonym, choć nie jest jasne, czy takie obiekty rzeczywiście występują.
Średnia jasność absolutna gwiazd typu RR Lyrae jest w przybliżeniu stała i wynosi około 0,6 wielkości gwiazdowych. Własność ta jest powszechnie wykorzystywana do określania odległości do gromad gwiazdowych i galaktyk w których obserwuje się gwiazdy tego typu. Wciąż nie rozstrzygnięty jest problem zależności jasności absolutnej od zawartości pierwiastków ciężkich (tzw. metaliczności).
Często występującą osobliwością gwiazd typu RR Lyrae jest efekt Błażko polegający na periodycznych zmianach amplitudy i fazy maksimów krzywej zmian blasku. Efekt ten jest prawdopodobnie związany z dodatkowymi nieradialnymi modami pulsacji.
Istnienie nieradialnych pulsacji w gwiazdach typu RR Lyrae zostalo stwierdzone po raz pierwszy przez polskich astronomów, a następnie potwierdzone przez wielu innych badaczy tych gwiazd.
