Fosa Miejska we Wrocławiu
Z Wikipedii
|
|
stan krótko po spłynięciu wód z głównych ulic miasta; po lewej przepełniona fosa i jej brzeg zniszczony przez wlewające się do niej wody Odry |
Fosa Miejska we Wrocławiu - pozostałości skomplikowanego systemu umocnień Wrocławia, w znacznej mierze opartego o naturalne i sztuczne odcinki rzeki Odry i wpadającej do niej Oławy. Zachowane do dziś fragmenty fosy, biegnące wzdłuż ul. Podwale, stanowiły element zewnętrznego pierścienia umocnień okalającego miasto od południa.
Zewnętrzna i wewnętrzna fosa powstały już w XIII wieku. Początkowo zewnętrzna fosa przebiegała w środkowym odcinku bardziej na północ, zaś kościół i klasztor joannitów znajdował się na wysuniętym przed bramę półwyspie. Wzdłuż fosy przebiegał mur z basztami, w początku ery nowożytnej uzupełnionymi o basteje. W XVII wieku zastąpiono je nowym obwodem bastionowym, zmieniając też nieco przebieg fosy i nadając jej rzutowi geometryczne formy.
Po zajęciu miasta przez wojska napoleońskie na początku XIX wieku nakazano wyburzenie fortyfikacji; systematycznie zasypywano przy tym kolejne fragmenty fosy, tak wewnętrznej (ta została całkowicie zlikwidowana około 1869; na jej - w przybliżeniu - miejscu dziś przebiega trasa W-Z), jak zewnętrznej, z której zachowały się jednak znaczne fragmenty. Likwidowano też przy tym fragmenty umocnień opartych o odnogę Odry w północnej części miasta, wówczas m.in. Ostrów Tumski przestał być prawdziwym "ostrowem" (wyspą), a z zasypanych koryt i przekopów w tej części miasta pozostał do dziś tylko niewielki staw w Ogrodzie Botanicznym i drugi, w pobliżu, przy ul. Prusa. Ostatni odcinek fosy zewnętrznej wraz z łącznikiem do rzeki Oławy (rejon dzisiejszego Parku Słowackiego i zachowanego do dziś obniżenia terenu na Placu Społecznym) zlikwidowano w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX wieku. W miejscu dawnych obwałowań założono Promenadę Miejską. Z systemu bastionów pozostały dwa wzgórza, zwieńczone gloriettą i nieistniejącą już wieżą Wzgórze Liebicha (Liebichhöhe), zwane dziś Wzgórzem Partyzantów oraz Wzgórze Holteia (Holteihöhe), obecnie określane jako Wzgórze Polskie.
