Fajum
Z Wikipedii
Fajum (ar. Al-Fayyūm) - oaza w północnym Egipcie, na Pustyni Libijskiej, w gubernatorstwie (muhafaza) Fajum. Powierzchnia ok. 1800 km². Liczba mieszkańców: 1,7 mln (1990).
Stolicą regionu jest Medinet el-Fajum, a w oazie są jeszcze 4 mniejsze miasta oraz liczne osiedla i wioski.
Jest to ważny obszar rolniczy, hodowlany i sadowniczy Egiptu: prowadzi się tu uprawę zbóż, bawełny, trzciny cukrowej, warzyw, owoców, kwiatów i tytoniu oraz hodowlę drobiu, bydła, kóz i owiec. Nad jeziorem rozwinęło się rybołówstwo i turystyka. Na południu oazy znajdują się złoża rud żelaza.
[edytuj] Historia
Oaza powstała na skutek przedostania się wody z Nilu do zagłębienia tektonicznego i utworzenia jeziora Karun (starożytne Moeris), do którego następnie wybudowano kanał Józefa dostarczający stale wodę z Nilu.
Najstarsze, odkryte ślady osadnictwa pochodzą z czasów paleolitu. W okresie Średniego Państwa, faraon XII dynastii Sezostris II polecił wykonać system kanałów nawadniających wokół oazy. Dzieło było kontynuowane przez jego następców, zwłaszcza przez Amenemhata III (Amenemes III). Dzięki temu, teren ten stał się najbardziej żyznym obszarem Egiptu. Zachowane zabytki pochodzą z czasów XII dynastii (piramidy, świątynie, zwoje papirusów). Ośrodek kultu boga Sobka.
Cenniejsze zabytki oazy to: piramidy władców XII dynastii (XX-XVIII w. p.n.e.) w Hawara i El Lahun, świątynie z tego okresu w Medinet Maadi (gr. Narmutis), świątynia grobowa - "labirynt" w Hawara, ruiny Szedet (gr. Krokodilopolis) z resztkami świątyni Sobeka.
[edytuj] Portrety fajumskie
W nekropolach oazy znaleziono najbardziej znany zabytek pochodzący z Fajum – portrety fajumskie. Są to zabytki malarstwa rzymskiego, będące portretami zmarłych malowanymi na drewnianych deskach lub płótnie pokrytym gipsem. Wykonywane były techniką enkaustyczną, czasem temperą (farbą zmieszaną z żywicą lub olejem). Ich pochodzenie datowane jest na I – III wiek n.e., najwspanialsze pochodzą z II wieku. Genezą ich powstania są maski gipsowe wyobrażające portrety zmarłych. Cechą charakterystyczną portretów jest ich realizm. Przedstawiają zazwyczaj Greków, Rzymian, Żydów, tylko czasem Egipcjan. Były mocowane do sarkofagu z mumią zmarłego albo bezpośrednio na mumii. Pierwsze portrety zostały znalezione właśnie w Fajum, stąd ich nazwa.
W Polsce, dwa portrety fajumskie znajdują się w zbiorach Muzeum Czartoryskich w Krakowie, jeden w Muzeum Narodowym w Warszawie.
