Cyrkulacja termohalinowa
Z Wikipedii
Cyrkulacja termohalinowa - globalna cyrkulacja oceanu spowodowana zmianami gęstości wody w zależności od stężenia soli i temperatury wody.
Ogólnie mówiąc cyrkulacja powierzchniowa wywoływana przez wiatr ma składową północną po zachodniej stronie oceanów. Na przykład Prąd Zatokowy (Golfsztrom) płynie od okolic równika do północnego Atlantyku, gdzie w okolicach Labradoru i Grenlandii oziębia się i opada tworząc północnoatlantyckie wody głębinowe (ang. skrót NADW). Potem ten prąd płynie blisko dna oceanu na południe i pojawia się po kilkuset latach w północno wschodnim Pacyfiku.
Ta globalna cyrkulacja oceanu jest związana z wymianą energii pomiędzy tropikami i obszarami biegunowymi. Małe zmiany we własnościach cyrkulacji termohalinowej mogą powodować duże zmiany klimatyczne ze względu na dużą pojemność cieplną oceanu. Skale czasowe tych zmian są rzędu tysiąca lat. Cyrkulacja termohalinowa jest nazywana globalnym pasem transmisyjnym lub południkową cyrkulacją wymienną (ang. meridional overturning circulation, w skrócie MOC). Wody cyrkulacji termohalinowej charakteryzuje się na podstawie ich zasolenia, temperatury, ilości tlenu i innych czynników. Mają one bardzo dobrze określone własności fizyko-chemiczne.
[edytuj] 2005
W raporcie [1] oceniono, że cyrkulacja MOC osłabiła się w ostatniej połowie XX wieku. Autorzy zauważyli, że transport na południe na głebokościach od 100-600 m zwiększył się z 13 Sv w 1957 do 23 Sv w 2004, a południowy transport na głebokościoach 3-5 km zmniejszył się od 15 Sv do 7 Sv. Transport na północy pozostał bez zmian. W sumie wypadkowy transport ciepła zmniejszył się o 30%. Północny transport ciepła wpływa na umiarkowany klimat w Europie, wiec wyniki prac były szeroko komentowane zwłaszcza w kontekście możliwości całkowitego ustania atlantyckiej MOC. Ta hipoteza została w 1985 zaproponowana przez Wallace Broeckera z Lamont Doherty Observatory, który zwrócił uwagę na relację pomiędzy epokami lodowcowymi i oceaniczym pasem transmisyjnym.
[edytuj] Przypisy
- ↑ Harry L. Bryden, Hannah R. Longworth, Stuart A. Cunningham, Slowing of the Atlantic meridional overturning circulation at 25° N , Nature 438, 655-657 (1 December 2005), doi:10.1038/nature04385
