Chac
Z Wikipedii
Chac (także Chak, Chaac lub Chaak) („Powodujący Wyrastanie”)- ważna postać pantenonu bogów prekolumbijskiej cywilizacji Majów z Mezoameryki.
Spis treści |
[edytuj] Wiadomości ogólne
W mitologii Majów był bogiem deszczu i grzmotu, ważną postacią związaną z rytuałami dotyczącymi płodności i rolnictwa.
Chac był bogiem wód i roślinności oraz deszczu i burzy zwłaszcza na Jukatanie, gdzie okres suszy trwał bardzo długo. Bardzo często jego imię oznaczało „czerwony” lub „duży” a pochodzenie imienia tłumaczy się od jego opadającego nosa lub obwisłego przyrodzenia. Jego domeną była płodność ziemi.
Podobnie jak wiele innych bóstw Majów, czasem był traktowany jak jeden bóg, a czasem jak czterech bogów odpowiedzialnych za cztery podstawowe strony świata. Jego odpowiednikiem w mitologii Azteków był Tlaloc, a w mitologii Zapoteków Cocijo.
[edytuj] Wygląd
Przedstawiano go z wyraźnie podkrążonymi oczami i z wysuniętym językiem, co klasyfikowało go do starego pokolenia bogów. Miał ryjkowaty nos o robakowatym koniuszku, za pomocą którego, jako bóg deszczu, wypluwał wodę na ziemię. Niekiedy z jego ust wystawały dwa spiralne kły a z oczu spływały łzy. Był patronem rolnictwa. Upiększany był w różnego rodzaju biżuterię, w ręce dzierżył kamienny topór służący do wytwarzania piorunów. W sztuce ukazywany jako starzec, czasami mający pewne cechy płazów lub zwierząt wodnych, z długim nosem, łzami spływającymi z oczu (symbolizującymi deszcz) lub siekierą (symbolizującą grzmot). Czasem symbolizowany przez żabę.Wierzono, że Chac często przybierał ludzką postać i nawiedzał kobiety w chwili, kiedy łączyli się ze swoimi mężami, zapewniając im szczęśliwe poczęcie
[edytuj] Chac w kalendarzu
Majowie oddawali mu szczególną cześć jako dawcy życiodajnej wody, która użyźniała pola uprawne. Jemu poświęcone były miesiące Yax i Mac (odpowiednio 10 i 13). W miesiącu Mac pełnił funkcje patronu wraz z Itzamna. Majowie by zapewnić sobie ich przychylność i dobre zbiory układali stosy suchych rózg i gałęzi a następnie w rytualny sposób je palono. W ogień wrzucano serca różnych zwierząt. Po ich spaleniu stosy gaszono wodą. W 15 miesiącu Muan składano mu w ofierze łagodny dym kadzidła i kakaowe strączki, będące przysmakiem bogów. Chac był władcą liczby sześć, gdzie występował jako odpowiednik cech ludzkich –pragnień, rozładowania emocji i zjawiska wzrostu napięcia. Jego osobie była poświęcona „święta Zenote”- olbrzymich rozmiarów studnia, do której w czasie suszy wrzucano również ofiary z ludzi.
[edytuj] Pomocnicy Chac'a - Chakowie
Bóg ten, podobnie jak aztecki Tlaloc i Itzamna , miał oznaczonych różnymi kolorami pomocników, chaków, będących jego kopiami lub wcieleniami, którzy okazali się jednym z najtrwalszych elementów przedchrześcijańskiej religii mieszkańców Jukatanu. Według wierzeń, chaków jest czterech. Ah Hadz’em Caan Chac –bóg nieba i deszczu, pan piorunów, Ah Lelem Caan Chac – bóg niebiański, sprawca błyskawic, Ah T’ozon Caan Chac – bóg drobnego i ciągłego deszczu i Ah Ch’ibal Tun Chaacob. Przebywają oni w czterech stronach świata, skąd zsyłają deszcz, ulewając trochę wody z naczyń, które noszą ze sobą; gdyby nagle opróżnili naczynia, świat zostałby zatopiony. Oprócz naczyń z wodą, mają kamienne topory. Indianie wierzą, że gdy miotają nimi powstają pioruny.
Chakowi pomagają również pomniejsi bogowie tworząc grupę T’ul Chakowie. Są oni odpowiedzialni za deszcz w małych ilościach lub deszcz bezużyteczny.
[edytuj] Hipostazy
Z Chakiem związani byli liczni bogowie, najczęściej jego hipostazy: Kunku Chac będący bogiem pierwszych deszczy w sezonie, X T’up Chac - dawcy obfitych deszczów, Yumchakob - bóstwo zimnych deszczów oraz zwykli bogowie deszczu lub wód Mizen Caan Chac, Yaxal Chac, i Ah Bolon Zacab („Pan Dziewięciu Napojów”), występujący jako bóg wód i płodności.
[edytuj] Zobacz też:
[edytuj] Zobacz w sieci
Więcej wiadomości o bóstwach Majów http://www.cywilizacje.yoyo.pl/majowie.htm
