Bruno Kreisky

Z Wikipedii

Bruno Kreisky ur. 1911 zm. 1990
Kanclerz Austrii
Okres urzędowania	od 1970 do 1983
Partia polityczna	Socjaldemokratyczna Partia Austrii
Poprzednik	Josef Klaus
Następca	Fred Sinowatz

Bruno Kreisky (ur. 22 stycznia 1911 w Wiedniu, zm. 29 lipca 1990 w Wiedniu) - austriacki polityk, w latach 1970-1983 kanclerz Republiki Austrii.

Urodzony w zamożnej rodzinie pochodzenia żydowskiego. Już w czasie pobierania nauki wszedł w kontakt z ruchem robotniczym i w 1926 roku wstąpił do organizacji młodzieży socjalistycznej (SAJ). Poświęcił się całkowicie tej organizacji i piastował w niej różne ważne stanowiska. Od 1933 roku kierował działem oświaty i kultury.

W 1929 rozpoczął studia na kierunku prawa gospodarczego chociaż właściwie zamierzał studiować medycynę. Jednak dał się przekonać, że partia potrzebuje prawników. Od 1934 roku wypowiada się przeciwko rosnącemu faszyzmowi w Austrii.

Podobnie jak wielu innych socjaldemokratów musiał opuścić Austrię i znalazł się w Czechosłowacji, gdyż ówczesny kanclerz Engelbert Dollfuss (powołując się na prawo z 1918 roku) wprowadził rządy twardej ręki i po zamieszkach w lutym 1934 roku zdelegalizował Partię Socjalistyczną, organizacje robotnicze i związki zawodowe oraz zlikwidował wydawnictwa związkowe.

Pod przewodnictwem Kreiskiego organizacja SAJ została przemianowana na Rewolucyjną Młodzież Socjalistyczną i zaczęła działać nielegalnie. W Czechosłowacji uciekinierzy socjaldemokratyczni zakładają też organizację Rewolucyjnych Socjalistów Austrii, która wspiera macierzystą organizację w kraju drukując Gazetę Robotniczą i szmuglując ją pociągami do Austrii. Również Socjalistyczna Partia Niemiec od 1933 roku musiała szukać schronienia na wygnaniu w Pradze. Rok później został Kreisky aresztowany i w 1936 roku skazany za zdradę na rok więzienia. Wprawdzie krótko potem wyszedł wolny, ale stracił prawo studiowania w Austrii. Rzucił się więc w wir nielegalnej działalności. Wprawdzie dwa dni po aneksji Austrii przez Trzecią Rzeszę zdołał ukończyć studia, ale dzień potem został ponownie aresztowany i po kilku miesiącach aresztu stanął przed wyborem: albo zostaje w więzieniu, albo opuści kraj (który w międzyczasie stał się częścią Rzeszy).

Kreisky wyemigrował do Szwecji i pełnił tam funkcję sekretarza związków zawodowych. W międzyczasie pisał do różnych gazet krajowych i zagranicznych. W 1940 roku poznał na jednym z kongresów Willego Brandta i zawiązała się między nimi nić przyjaźni, która przetrwała całe życie. W 1943 ożenił się z Verą Fürth i z tego małżeństwa urodziło się dwoje dzieci: syn Peter (ur. 1944) i córka Susanne (ur. 1948). W tym czasie Kreisky pracował nad koncepcją Austrii po wojnie. Lata powojenne spędził jako dyplomata ponownie w Szwecji.

W 1951 roku powrócił do Wiednia i został urzędnikiem administracji resortu do spraw zewnętrznych okoliczności w urzędzie kanclerskim (obecnie resort ten jest Ministerstwem Spraw Zagranicznych). Prezydent Austrii Theodor Körner powołał go jako doradcę politycznego i postawił na stanowisku wicedyrektora gabinetu. W 1953 roku objął stanowisko sekretarza państwa i rozpoczął działalność w SPÖ (Socjalistycznej Partii Austrii). Z racji swego stanowiska miał duży udział w pertraktacjach układu państwowego. W wyborach w 1956 roku zdobył miejsce w Parlamencie. W 1959 r. został Ministrem Spraw Zagranicznych w rządzie kanclerza Juliusza Raaba. Potem aż do roku 1966 rządy i większość parlamentarną uzyskuje Partia Ludowa (ÖVP).

W 1967 roku Kreiski został wybrany przewodniczącym partii socjalistycznej (SPÖ) i uczynił ją w 1970 roku najsilniejszą austriacką partią. W wyniku tego sam został kanclerzem, ale udało mu się stworzyć jedynie rząd mniejszościowy. Rok później, w roku 1971 zdobył dla swej partii absolutną większość i udało mu się to jeszcze powtórzyć dwa razy. Kiedy w 1983 roku SPÖ straciło absolutną większość, odrzucił możliwość następnej kadencji na urzędzie kanclerza. Zrezygnował z przewodnictwa partii i wycofał się z życia publicznego. SPÖ przyznało mu tytuł honorowego przewodniczącego.

W 1984 roku, po kilku latach dializ, Kreisky przeszedł operację transplantacji nerki. W 1987 roku zarzucił kierownictwu swojej partii, że oddała Partii Ludowej (ÖVP) (w międzyczasie uczestnika koalicji) urząd Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Nieporozumienia istniały już od lat i Kreisky w wyniku tego zrzekł się honorowego przewodnictwa partii i poświęcił się pisaniu własnej biografii. W 1989 roku zrezygnował z przewodnictwa Międzynarodówki Socjalistycznej, której przewodniczył od roku 1976. Zmarł 29 lipca 1990 i został pochowany z honorami, a na pogrzeb przybyło wiele delegacji z kraju i zagranicy.

Efektem działania Kreiskiego jako kanclerza były długofalowe reformy w systemie prawnym i socjalnym jak również w demokratyzacja szkolnictwa wyższego. Reformy tego typu nie mają sobie podobnych w nowej historii Austrii i dlatego Kreisky jak żaden inny polityk cieszył się powszechnym uznaniem. W polityce zagranicznej z sukcesem pośredniczył w konflikcie na Bliskim Wschodzie. Otrzymał liczne doktoraty Honoris Causa. Był najbardziej znanym i najbardziej znaczącym politykiem austriackiej socjaldemokracji.