Andrzej Czeczot
Z Wikipedii
Andrzej Czeczot (ur. 27 października 1933 w Krakowie) –- polski grafik i twórca filmów animowanych. Najbardziej znany jako autor rysunków satyrycznych i klasycznych filmów animowanych, ważnym obszarem jego twórczości jest również projektowanie grafiki użytkowej (plakaty, afisze, okładki i ilustracje książkowe).
Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (studiował w Katowicach na Wydziale Grafiki, filii krakowskiej ASP; dyplom w 1957). Internowany w czasie stanu wojennego. Od 1982 do 1997 mieszkał i pracował w USA. Obok Janusza Kapusty i Rafała Olbińskiego jeden z niewielu polskich grafików, którzy zrobili tam autentyczną karierę.
Zadebiutował w tygodniku Szpilki w 1956. W PRL publikował rysunki w wielu tytułach; rozpoczął też współpracę z niemieckim pardonem i amerykańskim The New Yorker. W czasie emigracji jego rysunki zamieszczały także The New York Times i Wall Street Journal; szwajcarski Graphis zamieścił w jednym z numerów z lat 80. monografię Czeczota. Obecnie stale publikuje w Polityce i Nie.
W 2002 zrealizował pełnometrażowy film animowany Eden, za który otrzymał Nagrodę Dodatkową Jury na XXVII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Bohater filmu dokumentalnego Z Czeczotem przez niebo i piekło (2000, reż. Piotr Bikont).
Spis treści |
[edytuj] Proces o karykaturę
W 1976 Czeczot został pozwany do sądu przez aktora Ryszarda Filipskiego. Powodem był rysunek zamieszczony w tygodniku Literatura, na którym widniał solidnie uzbrojony bandyta, siedzący przy stole na tle afisza teatralnego o treści Teatr Ludowy w Nowej Hucie - "Ryszard IV". Kierujący wówczas tym teatrem Filipski odebrał rysunek jako przekraczającą dopuszczalne granice krytykę swojej osoby.
Rysunek Czeczota miał w istocie piętnować zaangażowanie polityczne Filipskiego po stronie PZPR, szermowanie przez niego hasłami nacjonalistycznymi, zatrącającymi nieraz antysemityzmem. Pierwsza wersja tego rysunku była nawet bardziej wymowna i dlatego została ocenzurowana. Na nim mężczyzna o rysach twarzy Filipskiego, w bryczesach i oficerkach, zaganiał tłum ludzi do przypominającego krematorium budynku oznaczonego szyldem Teatru Ludowego w Nowej Hucie.
Ponieważ Filipski był hołubiony przez rządzącą partię, jeszcze przed rozpoczęciem procesu Czeczota spotkało wiele szykan. Natychmiast stracił pracę w Literaturze (a miał tam stałą rubrykę), stał się bohaterem oszczerczej kampanii w partyjnej prasie, musiał meldować się cztery razy w tygodniu na posterunku milicji, był demonstracyjnie legitymowany w miejscach publicznych przez patrole MO, odbierał telefony z wyzwiskami i pogróżkami.
W czasie procesu Czeczota bronili Jan Olszewski i Stanisław Szczuka, świadkami obrony byli m.in. Kazimierz Kutz i Jonasz Kofta. Filipskiego wspierał na sali sądowej, podobnie jak on zaangażowany politycznie reżyser filmowy Bohdan Poręba.
Oskarżenie usiłowało dowieść Czeczotowi antysemityzm i nieposzanowanie obozu zagłady w Auschwitz. Oskarżenie wnioskowało tak z faktów, że jednym z elementów garderoby rysunkowego gangstera był tzw. mieczyk Chrobrego - symbol przedwojennej antysemickiej organizacji ONR oraz uzbrojenie gangstera stanowiła m.in. puszka osławionego gazu Cyklon B i pistolet Parabellum (element stereotypowego wizerunku żołnierza niemieckiego w czasie II wojny światowej).
Jesienią 1976 sąd skazał rysownika na sześć miesięcy więzienia w zawieszeniu, zasądził pokrycie przez niego kosztów procesu, wpłatę nawiązki na cele społeczne i nakazał Czeczotowi wystosowanie przeprosin[1].
Dalekim echem procesu było internowanie Czeczota w 1981.
[edytuj] Nagrody
- 1970, 1971, 1973 - Złota Szpilka, nagroda przyznawana przez redakcję tygodnika Szpilki
- 1978 - Brązowy Lajkonik na Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie
- 2003 - Eryk, przyznany przez Stowarzyszenie Polskich Artystów Karykatury
[edytuj] Zbiory książkowe rysunków
- Gumno. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1979. ISBN 83-207-0060-4.
- Nic się nie zdarzyło!!!. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik, 1980. ISBN 83-07-00118-8.
- IFO - zidentyfikowane obiekty latające. Gdańsk: Wydawnictwo KAW, 1980.
- New York Fables. Bajki nowojorskie. Nowy Jork-Chotomów: Verba, 1990. ISBN 83-85061-04-5.
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Przypisy
- ↑ Podemski, Stanisław. Pitawal PRL-u. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2006, s. 185-187. ISBN 8324400109.
