Żoliborz
Z Wikipedii
Organ samorządowy | Rada Dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy |
Burmistrz | Wojciech Dąbrowski |
Powierzchnia | 8,5 km² |
Ludność | 50 934 (2003) |
Tablice rejestracyjne | WX |
Strona internetowa dzielnicy | |
Żoliborz jest dzielnicą Warszawy położoną w północno-zachodniej części miasta na lewym brzegu Wisły. Liczy ok. 52 tys. mieszkańców. Do 1951 r. Bielany należały do dzielnicy Żoliborz. A od 16 czerwca 1994 r. stanowią odrębną, samorządną gminę. Po nowym podziale administracyjnym z 2002 roku graniczy z dzielnicami:
- Bielany,
- Bemowo,
- Wola,
- Śródmieście.
Spis treści |
[edytuj] Osiedla dzielnicy
Wg MSI podzielony jest na 3 rejony:
Na Starym Żoliborzu należy wymienić jeszcze:
- Żoliborz oficerski
- Żoliborz urzędniczy
- Żoliborz dziennikarski
[edytuj] Historia
[edytuj] Etymologia nazwy
Nazwa pochodzi od francuskiej nazwy terenów dzielnicy w XVIII w.: Jolie Bord (czytaj Żoli Bor), czyli piękny brzeg; potem jako Żoliborz.
W XVIII i na pocz. XIX w. był to teren konwiktu księży pijarów, po 1831 zajętego pod budowę cytadeli. Przed II wojną światową na Żoliborzu powstała nowoczesna dzielnica mieszkaniowa. Na Żoliborzu, w rejonie ul. Suzina, stoczono pierwsze walki powstania warszawskiego.
[edytuj] Dzieje dzielnicy
- Pierwsze wzmianki historyczne z 2. połowy XIV w. (1367 i 1368 r.)
- Marymont związany z Janem III Sobieskim [1]
- Szpital św.Ducha i Fawory
- Fawory – dzielnica zamożnych
- Rocznie
- Obchody 62 Rocznicy Wybuchu Powstania Warszawskiego(koncert pt. “1 sierpnia 1944 – Warszawa walczy!” z udziałem artystów scen warszawskich).
[edytuj] Ważniejsze miejsca i zabytki
[edytuj] Przyroda
Duża część Żoliborza to tereny zielone, m.in.
- Park Kaskada
- Kępa Potocka
- w parku odbywają się seanse w ramach festiwalu filmowego (kino letnie),
- Park im. Stefana Żeromskiego
- ma powierzchnię prawie 6 ha. Powstał w 1932 r. na przedpolu Cytadeli, w miejscu dawnych umocnień fortu Sokolnickiego. Cały park przecięty jest na dwie części wysokim wałem. Projektantami parku byli Leon Danielewicz i Stanisław Zadora-Żeleński. Na skwerze zaraz za głównym wejściem - od pl. Wilsona - ustawiono fontannę z rzeźbą " Dziewczyna z dzbanem" dłuta Henryka Kuny. Otaczał ją zadbany okrągły trawnik i kuliste krzewy cisów. ,
- Sady Żoliborskie,
- Park Traugutta.
[edytuj] Zabytki
Obiektami godnymi zobaczenia są:
- kościoły i świątynie:
-
- klasztor i szkoła Zmartwychwstanek przy ul. Krasińskiego 31
- kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski przy ul. Gdańskiej 6A [2]
- Kościół pw. św. Stanisława Kostki przy ul. Hozjusza 2
- kościół pw. Dzieciątka Jezus przy ul. Czarnieckiego 19
- kościół pw. św. Jana Kantego przy ul. Krasińskiego 31
-
- cmentarze:
-
- cmentarz Powązki - Cmentarz Wojskowy
-
- pomniki:
-
- pomnik 1 Dywizji Pancernej gen. St. Maczka na placu Inwalidów
- pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej Dyw. gen. Hallera (upamiętnia Żołnierzy Błękitnej Armii) na placu Grunwaldzkim
- 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK Al. Armii Krajowej(róg ul. Gdańskiej)
- księdza Jerzego Popiełuszki ul. Krasińskiego(róg Popiełuszki). Napis na pomniku: "Ksiądz Jerzy Popiełuszko 1947-1984 oddał życie za wiarę i niepodległość Polski, zło dobrem zwyciężył".
- żołnierzy “Żywiciela” ul. Ks. Jerzego Popiełuszki; skwer “Żywiciela” przy Teatrze Komedia (upamiętnia żołnierzy XXII Obwodu AK walczących w czasie Powstania Warszawskiego na Żoliborzu w zgrupowaniach „Żaglowiec”, „Żmija”, „Żbik”, „Żubr”, „Żyrafa”, „Żniwiarz”i symbolizuje cały wysiłek powstańczy).
-
- płyta, głaz, rzeźba
-
- ul. Mickiewicza; róg Gen. Zajączka (upamiętnia miejsce największych walk AK o Dworzec Gdański gdzie w dniach 20-22 VIII 1944r. poległo ponad 500 żołnierzy oddziałów powstańczych „Kampinos” i „Żoliborz”)
- Głaz Pamiątkowy poświęcony J. Kuroniowi w Parku Żeromskiego
- PŁYTA „DESANTOWA" ul. Wybrzeże Gdyńskie - Upamiętnia żołnierzy II Warszawskiej Dywizji Piechoty I Armii Wojska Polskiego, którzy dokonując desantu polegli przy niesieniu pomocy Powstańcom Warszawskim.
-
- inne:
-
- Twierdza "Warszawa" i jej forty
- Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej (fortyfikacji wzniesionej przez Mikołaja I po powstaniu listopadowym)
- Fort Legionów, Kaponiera Cytadeli, Brama Bielańska
- Fort Siergieja (Sokolnickiego) przekształcono w element parku Żeromskiego; Fort Gieorgija (Hauke-Bosaka); Fort Pawła (Mierosławskiego); (obecnie nie istnieją)
- CYTADELA Brama Straceń ; Mauzoleum Szubienica ; Pomnik Kasztanowiec ; Gablota Cmentarz symboliczny - 140 krzyży u podnóża CW - upamiętnia miejsce kaźni i walki kilku pokoleń bojowników o Niepodległość Polski
- Twierdza "Warszawa" i jej forty
-
-
-
- Galeria Autorska i Teatr "Well-Art" przy al. Wojska Polskiego 10
- Bar "Fawory" (obecnie nie istnieje [jest tam klinika medyczna])
- Muzeum Sportu i Turystyki (Centrum Olimpijskie im. JPII) ul. Wybrzeże Gdyńskie 4
- Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa
- Teatr Komedia przy ul. Próchnika 8 w budynku Społecznego Domu Kultury WSM
- szkoła specjalna przy ul. Czarnieckiego 49
-
[edytuj] Komunikacja miejska
Na Żoliborz docierają następujące środki komunikacyjne:
- metro: A-18 Plac Wilsona i A-19 Marymont (w budowie)
- tramwaje: 4, 6, 15, 17, 19, 22, 27, 29, 33, 35, 36, 45
- autobusy: 116, 118, 121, 122, 128, 157, 170, 185, 195, 303, 402, 406, 515, 519, 520, 524, E1, E4;
- linie nocne: 604, 606, 607, 608.
[edytuj] Edukacja
- I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Limanowskiego przy ul. Felińskiego 15 w siedzibie dawnego V Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego, budynek z roku 1931
- XVI Liceum Ogólnokształcące im. Stefanii Sempołowskiej przy ul. Popieluszki 5
- LXXI Liceum Ogólnokształcące im. Ignacego Jana Paderewskiego przy ul. Włościańska 35
- CXIV Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kilińskiego przy ul. Felińskiego 13
- Szkoła Główna Służby Pożarniczej przy ul. Słowackiego 52/54 (u zbiegu ulic Słowackiego i Potockiej)
[edytuj] Bezpieczeństwo
- Komisariat Policji Warszawa Żoliborz, ul. Rydygiera 3A
[edytuj] Kultura i sztuka
- Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy przy ul. Próchnika 8a
- Teatr Komedia przy ul. Słowackiego 19 a
- Kino Wisła pl.Wilsona 2
[edytuj] Znani
Osoby związane z dzielnicą:
- Artur Oppman (Or-Ot) - poeta
- Jacek Kuroń - działacz społeczny i polityczny, pedagog, historyk.
- Jerzy Popiełuszko - kapelan Solidarności
- Marian Millak - żołnierz
- Marian Rejewski - matematyk, kryptolog
- Stanisław Skrypij (ps. "Andrzej") - inż. arch.
- Witold Lutosławski - kompozytor współczesny i dyrygent
- Witold Pilecki - dowódcą plutonu kawalerii
- Witold Zawadowski - lekarz, radiolog
- Łucja Krajewska - rzeźbiarka, poetka, malarka
- Halina Skibniewska - (prof. dr inż.) architekt i urbanista
- Stanisław Tołwiński - architekt
- Stanisław Brukalski - architekt
- Józef Szanajca - architekt
- Teodor Toeplitz - współzałożyciel WSM
- Bohdan Lachert - architekt
- Lech Kaczyński - prezydent
- Jarosław Kaczyński - polityk, prezes PiS, premier RP
- Wojciech Zabłocki - architekt, szermierz (olimpijczyk)
- Alina Janowska - aktorka
- Andrzej Kiciński - architekt, laureat Honorowej Nagrody SARP
- Kalina Jędrusik - aktorka
- Stanisław Dygat – autor powieści i opowiadań, felietonista
- Janusz Weiss – dziennikarz, prezenter radiowy i telewizyjny.
[edytuj] Organizacje
związane z dzielnicą / obecnie i w przeszłości:
- Fundusz Kwaterunku Wojskowego - instytucja zagospodarująca Żoliborz oficerski po I wojnie światowej
- Komitet Obrony Robotników KOR
- Partia PPS
- Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci RTPD
- Robotniczy Klub Sportowy "Marymont" Warszawa
- Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane SPB
- Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego
- Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa WSM
- Warszawska Spółdzielnia Spożywców Społem
- Związek Harcerstwa Polskiego ZHP
- Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej ZHR
[edytuj] Ciekawostki
- Kluby i restauracje'
W naszej (dzielnicy)okolicy znajdziecie kilka ładnych lokali, niejednokrotnie uroczo położonych przy krętych uliczkach Starego Żoliborza (wiele przyjemnych i tajemniczych miejsc!):
-
-
- art club praCoVnia Strona klubu
- Cafe Kareta
- Cafe Retro
- Restauracja "Serafino"
- "A. Blikle" Sp. z o.o.
- Coyote Club
- Restauracja „Spotkanie”
-
- Muzyka
-
- Zespół instrumentalny Ritmodelia
-
- Ścieżki rowerowe i spacerowe
-
- ul. Marymoncka i Podleśna
- ul. Schroegera
- Park Kaskada
- Pl. Wilsona
- ul. Jeziorańskiego
- Pl. Zamkowy
-
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Dzielnica Warszawa - Żoliborz - Oficjalna strona dzielnicy
- Żoliborz-Bielany: historia dzielnic, wspomnienia
- Galeria zdjęć dzielnicy
- Relacje ze spacerów
- Internetowy Portal Żoliborski (www.zoliborz.net)
- MUZEUM X PAWILONU CYTADELI WARSZAWSKIEJ
- Budowa stacji A19 Marymont
- Rzymskokatolicka Parafia MB Królowej Polski, ul. Gdańska 6A
- Parafia pw. św. Stanisława Kostki w Warszawie
Śródmieście • Białołęka • Bemowo • Bielany • Mokotów • Ochota • Praga Południe • Praga Północ • Rembertów • Targówek • Ursus • Ursynów • Wawer • Wesoła • Wilanów • Włochy • Wola • Żoliborz