Zeefdruk
Zeefdruk is een druktechniek die gebruikt wordt voor grafische doeleinden, zoals op (moderne kunst)objecten, affiches en textiel. Ook wordt deze techniek industrieel toegepast voor de productie van bijvoorbeeld printplaten en zonnecellen.
Het principe is vrij simpel. Een stuk gaas (polyester of staal) wordt in een raam gespannen. Het zeefdrukraam wordt dan voorzien van een lichtgevoelige laag die door middel van een positief film belicht wordt. De op het positief aanwezige zwarte vlakken worden bij het ontwikkelen weggewassen waardoor open plekken op het zeefdrukraam ontstaan (sjabloon) waardoorheen gedrukt wordt. Men brengt de inkt of soldeerpasta op waardoor de vorm van de sjabloon op het te bedrukken voorwerp (de beelddrager) wordt afgedrukt. Deze techniek kan herhaald worden met verschillende kleuren en vormen die naast elkaar of over elkaar worden gedrukt.
De inkt is (meestal) niet transparant, dit maakt dat ook gedrukt kan worden op donkere beelddragers. Dit in tegenstelling tot vlakdruk, hoogdruk en diepdruk waarbij altijd transparante inkt gebruikt wordt.
[bewerk] Geschiedenis
De zeefdruktechniek komt waarschijnlijk uit Japan, waar de sjabloontechniek werd verfijnd door in plaats van brede verbindingen van het sjabloonmateriaal te laten bestaan, haar of zijde te gebruiken. Hierdoor konden veel fijnere ontwerpen worden gedrukt zonder plaatsen die opgevuld moesten worden.
De Japanners Yuzensai Miyasaki (1654-1763) en Zisukeo Hirose (1822-1890) worden wel bechouwd als de "uitvinders" van de Yuzendruk en Katagamisjablonen. Deze zogenaamde haarsjabonen werden vooral toegepast in de textieldruk. Op 11 juli 1907 werd aan Samuel Simon (Manchester, Verenigd Koninkrijk) het eerste bekende zeefdrukpatent verleend.
[bewerk] Toepassing
Met aangepaste inkt of pasta is vrijwel elk materiaal te bedrukken met de zeefdruktechniek (silkscreening of screenprinting). Tegenwoordig wordt de techniek vooral commercieel gebruikt, maar in de kunstwereld is de zeefdrukmethode ook niet meer weg te denken. Het bekendste voorbeeld is waarschijnlijk Andy Warhol die met zijn portretten van bekende personen en de soepblikken de zeefdruk gebruikte.
De techniek heeft een zekere mate van massaproductie in zich, wat voor pop-artkunstenaars een belangrijk gegeven was.
