Voedingssupplement
Een voedingssupplement is, zoals het woord al zegt, een aanvulling op de normale voeding. Het innemen van voedingssupplementen mag nooit als vervanging worden gedaan van gezonde voeding. Hoewel de voedingssupplementen van tegenwoordig vrij 'compleet' zijn, is het waarschijnlijk zo dat in normale gezonde voeding nog stoffen zitten die men niet geïdentificeerd heeft, en die dus nog niet in deze voedingssupplementen zitten.
Bij inhoudstoffen van voedingssupplementen wordt onderscheid gemaakt tussen natuurlijke, natuuridentieke en synthetische voedingsstoffen. Dit wekt bij de consument de indruk dat de kwaliteit van een voedingssupplement vooral afhankelijk is van de herkomst van de bestanddelen. De in het laboratorium vervaardigde vitaminen zouden schadelijk zijn en de ‘natuurlijke' vitaminen beter. Deze zienswijze moet echter genuanceerd worden.
Inhoud |
[bewerk] Synthetisch versus natuurlijk
Het verschil tussen natuurlijk en synthetisch kan als volgt worden aangegeven. Natuurlijke voedingsstoffen zijn stoffen die in de natuur ontstaan zijn en als zodanig voorkomen. Deze stoffen kunnen van plantaardige of van dierlijke oorsprong zijn. Synthetische (of kunstmatige) voedingsstoffen zijn stoffen die in een laboratorium ontstaan. Deze stoffen kunnen in chemische structuur totaal nieuw zijn, dat wil zeggen niet in opbouw en structuur overeenkomen met stoffen die in de natuur voorkomen. De werking van dergelijke stoffen is daarom niet gelijk aan de werking die natuurlijke voedingsstoffen hebben.
[bewerk] Natuuridentiek
De benaming natuuridentiek doet geen uitspraak over de herkomst van de stof, maar over de chemische structuur. Natuuridentieke voedingsstoffen hebben dezelfde molecuulsamenstelling als natuurlijke voedingsstoffen, dit houdt in dat ze dezelfde opbouw, structuur en werking hebben als de natuurlijke voedingsstoffen. De oorsprong van natuuridentieke voedingsstoffen kan zowel natuurlijk als synthetisch zijn, of een combinatie van beide.
De winning van vitaminen kan verschillend zijn, maar dit hoeft geen invloed te hebben op hun werkingswijze. Het lichaam kan niet onderscheiden of een vitamine uit een plant is gewonnen of in een laboratorium werd vervaardigd, wanneer de chemische opbouw en structuur gelijk is. vitamine E vormt een van de uitzonderingen. Het in het laboratorium vervaardigde dl-alpha-tocoferol (vitamine E) verschilt in chemische opbouw licht van de plantaardige vitamine E (d-alpha-tocoferol). De plantaardige vitamine E heeft een grotere antioxidatieve werking en is daardoor effectiever.
[bewerk] Combinaties van voedingstoffen
In voedingssupplementen kunnen combinaties van voedingsstoffen voorkomen, wat betekent dat twee natuurlijke voedingsstoffen (bijvoorbeeld vitamine C en calcium) tezamen één verbinding vormen. Bij natuuridentieke voedingsstoffen is het echter van belang dat deze voorkomen in een lichaamseigen, dat wil zeggen natuurlijke, vorm, voor een goede absorptie en benutting door het lichaam. Dat wil zeggen dat de structuur (niet alleen de chemische verbinding, maar dus ook de 3D-structuur) exact hetzelfde moet zijn als de structuur zoals het lichaam die kent en er het beste mee om kan gaan.
[bewerk] Synthetische voedingsstoffen
Wanneer we spreken over synthetische voedingsstoffen, gaat het over een gesynthetiseerde voedingsstof of samenvoeging van meerdere synthetische voedingsstoffen. Deze benaming wijst dus op de oorsprong van de stof, en zegt niets over het eventuele natuuridentieke karakter van die stof, waardoor de werking gelijk is aan de natuurlijk gewonnen versie van die stof.
Voedingssupplementen zouden daarom niet zozeer beoordeeld moeten worden op de al dan niet natuurlijke herkomst van de bestanddelen, maar op hun kwaliteitskenmerken, zoals de optimale samenstelling voor een synergetisch effect (wanneer de werking van meerdere stoffen sterker is door samenwerking), het opnamevermogen van de bestanddelen (biologische beschikbaarheid) en het ontbreken van vreemde stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid.
[bewerk] Vitaminen bij medicijnen
Zoals hierboven gezegd: ook bij het gebruik van medicijnen is het belangrijk te letten op een extra toevoer van vitaminen, mineralen en spoorelementen. Het langdurig gebruik van medicijnen kan de vitaminebalans in het lichaam namelijk verstoren. Vooral ouderen en chronisch zieken kunnen daardoor een vitaminetekort oplopen.
Sommige medicijnen verstoren de opname van essentiële voedingsstoffen. Hieronder volgen enkele voorbeelden. Ten eerste verminderen bepaalde cholesterolverlagende medicijnen niet alleen de opname van cholesterol uit de voeding, maar ook de opname van vitamine A, D, K, foliumzuur en ijzer. Ten tweede zorgen laxeermiddelen ervoor dat het gegeten voedsel het lichaam sneller verlaat. Hierdoor wordt niet alleen minder vet opgenomen, maar ook minder van de in vet oplosbare vitaminen A, D, E en K. Ten derde kunnen zuurbindende middelen die de pH-waarde van het spijsverteringskanaal veranderen zorgen voor een verminderde opname van vitamine B1. Tenslotte kunnen hormoonhoudende medicijnen, zoals de anticonceptiepil, de splitsing van de foliumzuurverbinding uit de voeding afremmen. Hierdoor kan het lichaam slechts in mindere mate beschikken over foliumzuur.
Er zijn ook medicijnen die de omzetting, opslag of uitscheiding van vitaminen beïnvloeden. Antibiotica schakelen bijvoorbeeld niet alleen ziekteverwekkende bacteriën uit, maar ook nuttige darmbacteriën die vitamine K aanmaken. Veel medicijnen hebben bovendien bijwerkingen als misselijkheid, overgeven, verstopping of diarree. Door deze neveneffecten op het maagdarmkanaal neemt de eetlust af en daarmee ook de inname van vitaminen.
[bewerk] Ontgifting
Geneesmiddelen zijn, in tegenstelling tot vitaminen en andere voedingsstoffen, geen natuurlijke substanties en worden door het lichaam als vreemde of giftige stoffen beschouwd. Medicijnen moeten in de lever (de stofwisselingscentrale van het lichaam) worden ontgift. Bij dit ontgiftingsproces worden duizenden vitamine C-moleculen verbruikt, die dan niet meer beschikbaar zijn voor andere noodzakelijke functies in het lichaam. Op den duur zullen er steeds minder van deze vitamine C-moleculen voor de ontgifting van opnieuw ingenomen farmaceutische geneesmiddelen gebruikt kunnen worden. Hierdoor hoopt het vergif zich op in het lichaam, vooral in de levercellen, waar het tot beschadiging van de lever kan leiden. Daarmee is duidelijk waarom in de bijsluiter van vrijwel alle medicijnen gewaarschuwd wordt voor beschadiging van de lever. Als er langdurig veel medicijnen worden gebruikt, is het gelijktijdig innemen van hoge doseringen vitaminen dus zeker zinvol.
Anderzijds waarschuwt de Consumentenbond op haar site voor het teveel innemen van vitamines en mineralen. Het Vitamine Informatie Bureau, onderdeel van TNO Voeding, heeft een richtlijn opgesteld die veilig gebruik moet garanderen.
