Uposatha
|
| Concepten |
| Geschiedenis |
| Stromingen |
| Geschriften |
| Personen |
| Tempels |
| Devotie |
| Per land |
| Termen |
| Van A tot Z |
|
|
|---|
De Uposatha (Pali; Thai: Wan Phra) is in het boeddhisme een dag gericht op het ondernemen van religieuze praktijken, zoals meditatie en ethisch gedrag, en het ontvangen en geven van religieuze instructie.
De precieze dag waarop de Uposatha valt, is afhankelijk van de maan. De Uposatha valt op de volle maan, de nieuwe maan en de tussenliggende halve manen. Uposatha valt aldus ongeveer 4 keer per maand en het aantal dagen tussen twee Uposathas is 5, 6 of 7. De Uposatha neemt een relatief belangrijke plaats in in het Theravada boeddhisme. In het Mahayana boeddhisme is het belang van de Uposatha-dagen gering.
Inhoud |
[bewerk] Oorsprong
De Uposatha werd ten tijde van Gautama Boeddha door de meeste religieuze stromingen geobserveerd. De Uposatha-dagen werden door deze verschillende stromingen veelal gebruikt om uitleg en instructie te geven aan de leken-volgelingen. Deze kwamen op de Uposatha-dag naar de kloosters en tempels om te luisteren naar toespraken en predikingen. Koning Bimbisara verzocht de Boeddha om toestemming om ook in het boeddhisme dit gebruik te volgen, wat de Boeddha vervolgens gaf. Sindsdien is de wekelijkse Uposatha-dag een belangrijke dag voor zowel de monniken als de leken.
[bewerk] Praktijken
De Uposathas van de volle maan en lege maan zijn iets belangrijker dan de Uposathas die ertussenin liggen, omdat op de Uposathas van de volle en de lege maan de boeddhistische monastische gemeenschap (de Sangha) de monastische regels (de patimokkha) reciteert. Op de tussenliggende 'kleine' Uposathas wordt de patimokkha niet gereciteerd.
In de kloosters geassocieerd met de traditie van Ajahn Chah blijven de monniken op de Uposatha dagen in ieder geval tot middernacht op, en zijn er 's-avonds toespraken en wordt er gezamenlijk (als groep) gemediteerd. Sommige monniken mediteren de hele nacht, en zien op de Uposatha af van het zichzelf neerleggen om te gaan slapen.
Sommige leken-boeddhisten die de praktijk van het boeddhisme relatief veel belang in hun leven toekennen, gebruiken de wekelijkse Uposatha-dag om zich meer serieus op het boeddhisme te richten. Op de Uposatha-dag ondernemen zij de meer ascetische Acht Voorschriften in plaats van de normale Vijf Voorschriften. Zij kleden zich dan ook vaak in het wit, wat symbool staat voor puurheid. Ook zullen zij meer mediteren en zichzelf over het algemeen kalmer en beter proberen te gedragen.
Op deze dagen brengen sommige (vaak oudere) dorpelingen vaak de gehele dag en nacht door in het klooster, en heeft het naast een religieus karakter ook een sociaal karakter voor deze mensen. Het is niet ongewoon als er op deze dagen zo'n 20 tot 30 extra mensen in het klooster verblijven en een eigen slaapplekje zoeken in een van de openbare gebouwen van het klooster. Indien de Uposatha in het weekeinde valt verdubbelt dit aantal. In veel kloosters wordt ook de wekelijkse toespraak voor bezoekers en geïnteresseerden veelal op de avond van de Uposatha gehouden. Op de Uposatha-dagen geven boeddhistische leken in Azië vaak ook meer en beter voedsel aan de monniken dan gewoonlijk, wanneer die in de ochtend op aalmoes-ronde (pindabat) door het dorp of de stad lopen.
[bewerk] Huidige Situatie
Vroeger was de Uposatha de wekelijkse vrije dag in de Theravada boeddhistische landen als Thailand, Myanmar en Sri Lanka. Met de komst van verdergaande verwesterlijking en internationalisering in deze landen, nam het belang van het vrije weekend toe en verloor de Uposatha haar invloed op de werkweek in die landen.
De Uposatha neemt echter nog steeds een belangrijke plaats in in het religieuze leven, met name in de kloosters van het Theravada boeddhisme. In deze kloosters heeft de wekelijkse Uposatha een grote invloed op het leven van de bhikkhus die in de kloosters wonen. De week is voor de monniken in de boeddhistische kloosters niet om het weekend maar om de Uposatha georganiseerd.
Sommige van de boeddhistische kloosters in het westen zijn echter overgestapt op de indeling gebaseerd op het weekend omdat dit beter uitkomt voor veel westerse boeddhisten. De patimokkha echter wordt in die kloosters nog steeds op de Uposatha gereciteerd.
Op veel boeddhistische kalenders worden de Uposatha-dagen weergegeven door middel van een klein maantje.
[bewerk] Vergelijking met andere religies
De functie van de Uposatha-dag is te vergelijken met de zondag in het christendom, en de Sjabbat in het Jodendom. In het boeddhisme worden de praktijken die geassocieerd worden met de Uposatha echter vrijwillig ondernomen, door de personen die dat zelf graag willen doen. Het wordt niet veroordeeld als iemand niets aan de Uposatha doet, maar het is wel een goed iets om er wel iets aan te doen.
[bewerk] Externe links
Boeddhistische kalender - de Uposatha dagen zijn aangegeven met een klein maantje.
