Université Libre de Bruxelles

Het gebouw

De Université Libre de Bruxelles (ULB) is een Belgische universiteit gesticht in 1834. Een van de voorvechters van de universiteit was de Brusselse advocaat en politicus Pierre-Théodore Verhaegen maar het idee leefde al eerder bij mensen zoals Auguste Baron en Adolphe Quetelet. Op het ogenblik van de stichting bestonden er in het toenmalige België reeds drie rijksuniversiteiten. De oprichting van de ULB was echter een rechtstreekse reactie tegen de Katholieke Universiteit van Mechelen zoals opgericht door de bisschoppen van het jonge België. Koning Willem I had deze in 1817 te Leuven, Gent en Luik laten stichten.

Tot 1969-1970 was de universiteit tweetalig. (De eerste lessen in het Nederlands werden in 1935 gegeven aan de faculteit Rechtsgeleerdheid.) De Nederlandstalige Vrije Universiteit Brussel (VUB) is in 1969-1970 ontstaan als afsplitsing van de ULB, waarna de ULB eentalig Franstalig werd.

[bewerk] Begin

Op 24 juni 1834 hield Verhaegen een opmerkelijk pleidooi op het banket van de loge waar hij op dat moment achtbare meester van was, Les Amis Philantropes. Zijn redevoering had zoveel succes dat op die dag reeds inzamelingen begonnen en de universiteit reeds op 20 november van datzelfde jaar van start kon gaan met het eerste Academische Jaar. Er waren 36 professoren en 96 studenten. De ULB heette oorspronkelijk Université Libre de Belgique. In 1836 kreeg zij haar huidige benaming. Bij de eeuwwisseling waren er reeds meer dan duizend studenten en het professorenkorps was meer dan verdubbeld.

[bewerk] Liberaal

De oorspronkelijke doelstelling tot de stichting van de ULB was het stichten van een universiteit gebaseerd op de vrijheid van mening, dit in tegenstelling tot de katholieke universiteit. Het vrij onderzoek op filosofisch, intellectueel en moreel gebied stond hoog in het vaandel geschreven. Verhaegen was niet ongodsdienstig, maar wel fel antiklerikaal. In essentie liberaal, ging de ULB in de loop der 19e eeuw geconfronteerd worden met allerlei gauchistische gedachtegoeden: spiritualisten van Krause, transformisten, positivisten, proudhonisme en marxisme.

[bewerk] Brussels

De stad Brussel steunde volop de jonge universiteit: 25 van de 31 gemeenteraadsleden waren beheerders van de universiteit. De stichtingsvergadering van de universiteit had plaats in de Gotische Zaal van het stadhuis. Vanaf de stichting tot 1870 was deze zaal de jaarlijkse ceremonieplaats bij de opening van het academische jaar van de ULB.

[bewerk] Campus

De eerste colleges werden gehouden in het, aan de stad toehorende, voormalige hof van Karel van Lotharingen in de Museumstraat. In 1842 kocht de staat dit gebouw en de ULB diende te verhuizen naar de Stuiversstraat in het gewezen paleis van kardinaal Granvelle.

Van hieruit verhuisde, met Amerikaanse steun, de ULB in 1930 van Brussel-stad, naar Elsene, op het gehucht Solbos (zoals de campus ook ging heten) aan de Franklin Rooseveltlaan. Dit is momenteel nog steeds de voornaamste campus van de ULB. De administratie en de algemene diensten zijn er gehuisvest, naast een groot aantal faculteiten.

Na 1960 breidt de ULB uit naar de campus la Plaine, gelegen op minder dan een kilometer van Solbosch. Een gedeelte van het domein werd na de afsplitsing als campus toegewezen aan de Nederlandstalige VUB. Hier worden gebouwen opgericht voor de wetenschappelijke faculteiten. Ook het aan de ULB verbonden Institut d'architecture Victor Horta bevindt zich er.

Het universitair ziekenhuis Erasmus wordt in 1970 in Anderlecht, in het overwegend Nederlandstalige gehucht Neerpede, opgericht. Daar is de medische campus van de ULB dan ook te vinden.

[bewerk] Appendix

[bewerk] Noot

[1] Verhaegen kwam uit de loge L'Espérance, gesticht in 1805. In 1833 werd hij echter Achtbare meester van de loge Les Amis Philantropes.

[bewerk] Bronnen

Internetsite ULB
Martens M., Histoire de Bruxelles, Toulouse, 1979
Scheelings F., Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, R-Z, Tielt, 1998, p. 2883-2891