Tolerantie (maatschappij)
Tolerantie in het sociale verkeer is een bepaalde toegestane mate van vrijheid op erkende waarden. Tolerantie is afgeleid van het Latijnse tolerare dat verdragen, verduren, uithouden, betekent.
In de jaren 1970 en 1980 werd veel gesproken over tolerantie: de vrijheid van de waarden. In de jaren 2002 zien we een sterke ommekeer en een roep om waarden en normen, waarbij men argwanend staat ten opzichte van tolerantie. Waarschijnlijk als reactie op een eerdere periode.
De tolerantie van een as die in een gat moet passen zonder vast te lopen of te gaan rammelen is een metafoor voor de tolerantie in het maatschappelijk verkeer.
Om de maatschappij niet te laten vastlopen in fundamentalistische waarden zoals hierboven bij het voorbeeld bij de as en het gat, dient er toch een bepaalde tolerantie te zijn. Daar waar de tolerantie te groot is, zal de maatschappij ook niet meer goed functioneren en 'gaan rammelen', zoals bij het voorbeeld hierboven als de as veel te klein voor het grote gat wordt.
In de jaren 1970 en 1980 werd in radicale kringen ook gesproken van repressieve tolerantie, waarmee werd bedoeld dat het wel mogelijk is om van alles te zeggen, maar dat de politiek zich daar toch niets van aantrekt.
Tolerantie stond vroeger (Oudheid en Middeleeuwen) synoniem voor toegeeflijkheid, zachtmoedigheid, clementie, goedertierenheid, lankmoedigheid en geduld. Tolerantie heeft een negatieve component. Datgene dat getolereerd wordt, wordt normalerwijze afgekeurd door diegene die tolereert, bijvoorbeeld omdat het bestrijden van het getolereerde erger is dan het te tolereren. Wordt iets toegelaten uit onverschilligheid of doordat het geaccepteerd wordt, is het geen tolerantie. Ook wanneer iets wordt toegelaten, waarbij het eigenbelang wordt gediend, kan niet gesproken worden van tolerantie.
Redenen voor tolerantie moeten gezocht worden in eerbied, respect of ontzag voor de andere persoon, ongeacht diens opvattingen. Een voorbeeld hiervoor is de familieband, het respect voor een ambsdrager, publiekelijk of kerkelijk. Ook wordt eerder getolereerd bij personen, waarvan men houdt. Een ander aspect van tolerantie is, dat men het wel zou kunnen veranderen, maar het willens niet doet.
Volgens een onderzoek onder Nederlanders uit 2006 schaamt 53% van de Nederlanders zich voor het gebrek aan tolerantie in Nederland. Daarentegen is 25% van de Nederlanders trots op de Nederlandse tolerantie.
| Bron(nen): |
|
